«Ауыл аманаты» жобасы шеңберінде 2019-2023 жылдары республикалық және жергілікті бюджеттен жалпы 42,2 млрд. теңге бөлініп (РБ — 38,4 млрд. теңге, ЖБ — 3,8 млрд. теңге), ол қаржыға 62 ауылдық округтен 8028 жобалар несиелендірілді.
Бұл қаржыға:
— 37,0 млрд. теңгеге 252 мың бас мал сатып алуға 7890 несие берілді;
— құрылған 57 кооперативтерге жергілікті бюджет есебінен 3,5 млрд. теңгеге 533 дана ауыл шаруашылығы техникалары лизинг жүйесімен берілді;
— құрылған кооперативтерге 946,9 млн. теңге айналым қаражаттары берілді;
— ауылды елді мекендерде өз кәсібін ашу бағытында 730,0 млн. теңгеге 97 жоба қаржыландырылды.
Жобаны іске асыру нәтижесінде ауыл тұрғындары тарапынан көтеріліп жүрген басты 2 мәселе шешімін тапты:
- Төмен пайызбен несие берілді (2,5%).
- Ауылдық елді мекендердегі мүліктер (негізінен тұрғын үйлер) кепілдікке қабылданды (екінші деңгейлі банктер қабылдамайды).
«Ауыл аманаты» жобасы аясында 57 ауыл шаруашылығы кооперативтері құрылған.
Ауыл шаруашылығы кооперативтерді құрудың басты себебі ол:
- Үй іргесіндегі жерлерді игеру және оларды орталықтандырылған жоғары рентабельдік тұқым мен минералдық тыңайтқыштармен қамту.
- Алынған малды арзандатылған мал азығымен қамтамасыз ету. Ол үшін шаруа қожалықтары мен кооператив мүшелерінің ауыл сыртындағы жерлерін біріктіру арқылы игеру.
2019 жылдан бері осы жобаға қатысқан 611 жеке кәсіпкерлер 1,9 млрд. теңгеге несиесін толық жапқан.
Несие қайтарылымы 99,6% құрап отыр.
2024-2025 жылдарға 17,3 млрд. теңге сұратылды (2024-10,5 млрд. теңге, 2025 жылы – 6,8 млрд. теңге). Бұл қаржыға 2 мыңға жуық несие беру көзделуде.
2019 жылы «Ауыл аманаты» жобасы шеңберінде республикалық және жергілікті бюджеттен жалпы 8 471 млн. теңге несие қаражаты игерілді, оның «Тараз» ӘКК» АҚ-ы арқылы 7 200 млн. теңгеге 2,5%-бен 11 ауылдық округтен 2489 өтінім қаржыландырылды. «Тараз» МҚҰ» ЖШС-гі арқылы ауыл шаруашылығы кооперативтерінің айналым қаржыларына және техникаларына 1271 млн. теңге несие қаражаты 5%-бен қаржыландырылды.
Бұл қаржыға:
— 6,9 млрд. теңгеге 45 032 бас мал сатып алуға 2454 несие берілді, (МІҚ – 7536 бас, ұсақ мал – 26 717 бас, жылқы – 6779 бас, құс – 4000 бас);
— құрылған 11 кооперативтерге жергілікті бюджет есебінен 972,4 млн. теңгеге 189 дана ауыл шаруашылығы техникалары лизинг жүйесімен берілді;
— құрылған кооперативтерге 356,1 млн. теңге айналым қаражаттары берілді;
— ауылды елді мекендерде өз кәсібін ашу бағытында 202,7 млн. теңгеге 28 жоба қаржыландырылды.
2021 жылы қайтарылған несиелердің есебінен 1,3 млрд. теңгеге (РБ-1,1 млрд. теңге «револьвер, ЖБ — 202,8 млн. теңге) 3 ауылдық округ пилоттық жобаға енгізілді. 253 жоба қаржыландырылды.
Бұл қаржыға:
— 915,7 млн. теңгеге 6073 мал бас (ұсақ мал 3999 бас, жылқы 920 бас, ІҚМ 584 бас, құс 570 бас) сатып алуға 237 несие;
— құрылған 3 ауыл шаруашылығы кооперативтеріне 75,4 млн. теңге айналым қаражаты мен 193,8 млн. теңгеге 30 дана әр түрлі ауыл шаруашылығы техникаларын лизинг жүйесімен алып беруге жұмсалды;
— ауылды елді мекендерде өз кәсібін ашу бағытында 113,8 млн. теңгеге 13 жоба қаржыландырылды.
2022 жылы 7,0 млрд. теңге бөлінді (РБ- 6,0 млрд. теңге ЖБ- 953,1 млн. теңге). Бұл қаржыға 10 ауылдық округтен 1210 кәсіпкер несиелендірілді.
Оның ішінде:
— 5754,7 млн. теңгеге 48 647 мал бас (ұсақ мал 40 537 бас, жылқы 3890 бас, ІҚМ 4005 бас, түйе 215 бас) сатып алуға 1187 несие;
— құрылған 10 ауыл шаруашылығы кооперативтеріне 201,9 млн. теңге айналым қаражаты мен 953,1 млн. теңгеге 131 дана әр түрлі ауыл шаруашылығы техникаларын лизинг жүйесімен алып беруге жұмсалды;
— ауылды елді мекендерде өз кәсібін ашу бағытында 90,8 млн. теңгеге 13 жоба қаржыландырылды.
2023 жылы 25,5 млрд. теңге бөлінді (РБ — 24,1 млрд. теңге, ЖБ — 1417,8 млн. теңге). Бұл қаржыға 10 ауданның 38 округінен 4076 жоба қаржыландырылды.
Оның ішінде:
— 23,4 млрд. теңгеге 152,2 мың бас мал сатып алуға 4012 несие берілді (110,4 мың бас ұсақ мал, 14 мың бас жылқы, 17,3 мың бас МІҚ, 247 бас түйе, 10,3 мың бас құс);
— құрылған 21 кооперативтерге 313,4 млн.теңге айналым қаражаты берілді;
— 33 кооперативтерге жергілікті бюджет есебінен 1,4 млрд. теңгеге 183 дана ауыл шаруашылығы техникалары лизинг жүйесімен берілді;
— ауылды елді мекендерде өз кәсібін ашу бағытында 323,5 млн. теңгеге 43 жоба қаржыландырылды.
2024 жылға «Ауыл аманаты» жобасын іске асыруға республикалық бюджеттен қаржы бөлінген жоқ. 2025 жылға 5,0 млрд. теңге бөлу қарастырылған.
Кері қайтарылған несиелер есебінен «Ауыл аманаты» электрондық платформасы арқылы «Тараз» ӘКК АҚ-ы 3,5 млрд. теңгеге 510 өтініш қабылдап, жобаларды қаржыландыру жұмыстарын жүргізуде.
Бүгінгі күнге қол жеткізілген нәтижелер:
— жаңадан 8028 жеке кәсіпкерлер құрылды;
— ауылдық елді мекендерде жалпы 37 044 жұмыс орындары ашылды (тұрақты — 22 838, уақытша — 14 206);
— 2020 жылдың 1 шілдесімен салыстырғанда ауылдық елді мекендерде атаулы әлеуметтік көмек алушылар саны 3 392 отбасыға немесе 19 139 адамға азайып, көмек төлеу есебінен үнемделген қаражат 823,3 млн. теңгені құрады.
Анықтамалық:
2020 жылдың 1 шілдесіне атаулы әлеуметтік көмек
6412 отбасындағы 36 259 адамға 1 694,4 млн. теңге тағайындалып, төленді.
2024 жылдың 1 шілдесіне атаулы әлеуметтік көмек
3020 отбасындағы 17 120 адамға 862,03 млн. теңге тағайындалып, төленді.
— қатысушылардың орташа айлық табысы 78 мың теңгеден 134,8 мың теңгеге, немесе 171% артты;
Жамбыл облысы бойынша Мемлекеттік кірістер департаментінің ақпаратына сәйкес 2025 жылдың 1 қаңтарына «Ауыл аманаты» жобасы аясында несиелендіріген жеке кәсіпкерлер тарапынан жалпы 1 млрд. 619,3 млн. теңге бюджеттік төлемдер төленген, оның ішінде: жеке табыс салығы – 238,5 млн. теңге, әлеуметтік салық – 130,1 млн. теңге, жер салығы – 3,7 млн. теңге, зейнетақы төлемдері – 702,9 млн. теңге, әлеуметтік төлемдер – 260,4 млн. теңге, МӘМС төлемдері – 283,6 млн. теңге.
Жоба толық іске асырылғанда келесі нәтижелер күтіледі:
— 10 мыңнан астам жаңадан жеке кәсіпкерлер тіркеледі;
— атаулы әлеуметтік көмек алушылар саны 19 мыңнан астам адамға төмендейді;
— соның салдарынан бюджеттік үнемдеу жылына 1,0 млрд. теңгені құрайды;
— нәтижесіз жұмыспен қамтылғандар саны 7 мыңнан астам адамға қысқарады;
— 300 мыңнан жоғары мал басы сатылып алынады;
— 231 мың тонна ет және сүт өнімдері өндіріледі;
— үй іргесіндегі егіс көлемі 109 777 аулаға дейін жетіп, 112 мың тонна көкөніс, бақша дақылдары өндірілетін болады;
Осы кезеңде 10 мыңға жуық жеке кәсіпкерлер ашылады және мультипликативтік әсерінің нәтижесінде тұрғындардың табысын арттыруға, өндірістің, салық көлемін ұлғаюына және басқа да салаларға оң әсерін тигізеді.
Жамбыл облысы әкімдігінің ауыл шаруашылығы басқармасы
