«Тойдың болғанынан боладысы қызық» деген, жуырда ғана Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ түрік университетінде алты алашқа әйгілеп-ақ айтатын дүбірлі симпозиум болып өтті. Айтылды да жазылды да, дегенмен өз парақшамда да бөлісуді жөн санадым.![]()
Екінші жыл қатарынан ұйымдастырылып отырған «II Қазақ тілі – ғылым тілі: жасанды интеллект және терминология» атты симпозиумды ҚР Ғылым және жоғары білім министрлігі мен ҚР Президентінің жанындағы Ұлттық ғылым академиясы, Түркістан облысының әкімдігі, Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ, Bilig (SSCI, Scopus, Web of Science) — Түрік әлемі әлеуметтік ғылымдар журналы, Дүниежүзі тоғызқұмалақ федерациясы бірігіп атқарды. Бес жүзге жуық ғалымдар басқосқан аталмыш шарада «Ахмет Ясауи университеті – Жаһандық жас ғалымдар» фото көрмесінің ашылуы болды. Халықаралық симпозиумге Түркия, Қырғызстан, Өзбекстан, тағы да басқа түркі мемлекеттерінен келген қонақтар Түрік халықтарының зияткерлік ойындары көрмесі мен «Креативті индустрияның тілтанымдық негіздері: әзірлемелер мен жобалар» Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының және «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының жасанды интеллект негізінде даярлаған жобалар көрмесі жұмыстарымен танысты. Аталмыш шараны салтанатты түрде ашып берген оқу орнының ректоры Жанар Амангелдіқызы симпозиумның мақсаты мен маңызына кеңінен тоқталып, қатысушыларға сәттілік тіледі. Сөз алған Түркістан облысы әкімі Н. Көшеров симпозиум жұмысының ұйымдастырушыларына алғысын білдірді. Жиында ҚР Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбектің құттықтауын Тіл саясаты комитетінің төрағасы Е.Тілешов, ҚР Президенті жанындағы ҚР Ұлттық ғылым академиясы Президенті А.Күрішбаевтың симпозиум қонақтарына құттықтау сөзін Білім және қоғамдық даму ғылымдары бөлімшесінің ғылыми хатшысы К.Әділова жеткізді.
Басқосуға келген ҚР Парламенті Сенатының депутаты, ХҚТУ Өкілетті кеңес мүшесі Д.Қыдырәлі, Халықаралық «Қазақ тілі қоғамы» қоғамдық бірлестігінің вице-президенті Ш.Құрманбайұлы, «Bilig» журналының редакторы Фырат Пуршат симпозиум қатысушыларына алғыс білдіріп, құттықтауларын жеткізді. Жиын тек құттықтаулармен шектелмеді. «Асыл ағаш, асыл шөп: Қазақстан флорасының жетекші тұқымдастары» 16 томдық сериясының тұсауы кесілді. Бұл – тіл мамандары, IT мамандар, ғалымдар, терминологтар, білім беру саласының өкілдері үшін үлкен пікірталас алаңына айналды.
Симпозиумда сол күні түстен кейін болған бес секция жұмыстарына және бірнеше workshop-тарға жас ғалымдар, докторанттар, магистранттар белсенді қатысты. Аталған шеберлік шараларында жасанды интеллектіні білім мен ғылымда тиімді пайдалану тәжірибесі жан-жақты айтылды. Сонымен қатар, Халықаралық деректер қорына енетін рецензияланған журналдардың редакторлары жиналып өзара тәжірибелерімен бөлісті. Оқу ордамыздың ректоры Ж.Темірбекова, ректор өкілі, профессор Н.Генч workshop-қа арнайы келген қонақтарға алғыс білдіріп, алдағы уақыттарға сәттілік тіледі.
Симпозиум А.Байтұрсынов атындағы Тіл білімі институтының директоры А.Фазылжанованың, Ш.Шаяхметов атындағы «Тіл-Қазына» ұлттық ғылыми-практикалық орталығының бас директоры М.Жұмабайдың, ҚР Президенті жанындағы ҚР ҰҒА Білім және қоғамдық даму ғылымдары бөлімшесінің ғылыми хатшысы К.Адилованың, профессорлар Б.Сердәлі мен Р.Нұрділлаеваның жүргізуімен секциялық мәжілістермен жалғасын тапты.
Айтулы шарада «Bilig» журналының редакторы Ф.Пурташ, «Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma» журналының редакторы М.Каракулак, «Türkiyat Mecmuası» редакторы Э.Темел Алемдар, «KIPD Bulletin» журналының шығарушы редакторы С.Аубакирова және ғылыми басылым редакторлары өз тәжірибелерін ортаға салды. Жиында құнды пікірлер айтылып, алдағы уақыттағы ғылым мәселелері де сөз болды. Қазақ тілінің ғылым тіліне, Халықааралық тілге айналуына байланысты келелі пікір айтушылар аз болған жоқ. Алқалы жиында ауқымды жұмыстар алға қойылып, бірнеше мәселенің түйіні шешілді.
Симпозиумге үлкен сый ретінде «Ozge Epic» креатив хабы мен университеттің алдағы уақыттарда тұсауы кесілетін «Өнер, медиа және дизайн» факультетінің ортақ жобасы – «Мың заман – бір Түркістан» қойылымы ұсынылды. Пьеса авторы осы университеттің журналистика мамандығының түлегі – Сандуғаш Баймаханқызы. Қойылым түркі өркениетінің даналары, ойшылдары мен қоғам қайраткерлері арқылы рухани және тарихи дүниемізді паш еткен музыкалық драма болды. Қойылым соңында көрермендердің қол соғып, сахнаны қимай тұрғандары да көңілді қуантты. Рухани дүниемізді байытатын осындай қойылымдардың берері мол.
Үш күнге созылған жиынның бұл бір парасы ғана. Төртінші күні Наурыз мерекесіне ұласқан ұланасыр тойдың өзі үлкен тақырып. Ұлттық дәстүрімізді айшықтаған, құндылықтарымызды ұлықтаған Ұлы мерекеге келушілер санында есеп болмады. Осындай маңызды, мәнді шаралардың рухани астанамызда болуы абыройымыздың асқақтата түсетіні даусыз.
