Тоғыз жолдың торабында орналасқан киелі Шу өңірі талай-талай тарландарды түлеткен құтты мекен екені белгілі. Бірі спортта, бірі өнерде, бірі кәсіпте оза шауып, туған жерден алған тәлімі арқылы талай биіктерді бағындырып жүр. Олардың қатарында есімі елге мәшһүр болса да, қалаға бармай қарапайым тірлікті жөн санайтындары да жетерлік. Солардың сом дәлелі күйші-композитор, даңқты тұлға Әбдімомын Желдібаев. Сонымен бірге, алмағайып заманның сырын бұғып жатқан балбал тастарға жан бітіріп, тарихи жәдігер ретінде кейінгі ұрпаққа мұра қылып қалдыруды абыройлы міндет деп ұғынған суретші-мүсінші Қали Қораласбаев бар. Осындай тұлғаларды тәрбиелеген киелі өңірдегі кейінгі лектің өзі бір төбе. Мәселен, бүгінде ауданнан бөлек, тұтас республикаға танымал жерлесіміздің бірі, әзілмен өрілген жайдарман ойындарының жұлдызы Мақсат Шәймерденнің есімін ерекше атап өтуге болады. Ауданымыздың абыройын сахна төрінде асқақтатып жүрген жерлесімізбен аз-кем сұхбаттасқан болатынбыз.
– Бүгінгі буын сізді жалынды жастардың басын қосқан әзілқойлар мен көңілді тапқырлар отауы арқылы жақсы таниды. Ең әуелі дәл осы әзіл әлеміне қалай келгеніңізге тоқталып өтсеңіз…
– Әзіл әлеміне талпынысым 2010 жылы басталған болатын. Сол жылы Жастар орталығының ұйымдастыруымен көңілді тапқырлар клубының ойыны өтті. Ойында Жалғас Бекходжа бөлек команда-
мен шықса, мен де жеке команда құрып, оның жетекшісі ретінде өнер көрсеттім. Міне, осы ойында мен «үздік капитан», ал Жалғас «үздік ойыншы» номинациясын жеңіп, көпшіліктің көзіне түсе бастадық.
Сол сәттен бастап қиялға ерік беріп, «DVD» форматындағы дисктерден ойындар көріп, қазіргі тілмен айтқанда КВН-ші болғым келді. Сол кездегі әлеуметтік желілер арқылы шымкенттік «Техас», «Көз
тимесін» командаларына әзілдерімді жолдап отырдым. Ұсынған әзілдерім ұнаған болуы керек, бір күні «Техас» жайдарман тобының Алмаз есімді ойыншысы Есен Елеукеннің нөмірін берді. Содан ол кісімен
байланысып, басқа қаланың құрамасы болса да, сахнаға шықсам деген ойымды жеткіздім. Есен аға маған Шудан команда шығаруды тапсырды. Шама-шарқымызша команда құрып, «Жасыл ел» командасымен Тараз қаласындағы ойынға қатыстық. Алайда, іріктеуден өте алмай қалдық. 2011 жылы маусымашарға қатысамыз деп ниеттенгенде командамыздағы балалар түрлі себеппен жинала алмады. Сөйтіп жүргенде Ануар Досығұлов ағамызға мән-жайды айтып хабарластық. Ол кісі Жалғасты, мені, жас асабалар Дәурен мен Айбекті шақырып, топ құрды. Сол жылы телевизиялық жобаға жолдама ала
алмағанымызбен төменгі лига саналатын Ертіс бойы аймақтық лигасына қатысуға мүмкіндік берілді. Мүмкіндікті мүлт жібермеуге тырысып, мейлінше үлкен дайындықпен бардық. Нәтижесінде бұл
лиганың ақтық сынында өнер көрсетіп, көпшіліктің қошеметіне ие болдық. Сонымен қатар Қарағанды ашық лигасының финалына да шықтық. Негізі теледидардан көріну үшін сатылай өсіп, өнер көрсету керек болатын. Біздің жолымыз болып, қос ойынды да Есен Елеукеннің өзі жүргізіп, бізге бірден премьер лигаға жолдама берді. Жалпы жайдарманда 5 жыл ойнаппыз, соның 3 жылын премьер лигада ойнасақ, жоғары лигада 2 жыл өнер көрсеттік. Жоғары лиганың финалы бұйырмады. Біз премьер лигада ең ұзақ ойнаған команда болдық.
– Ел алдында өнер көрсететін ұжымға жетекшілік етудің де қиын тұстары бар шығар? Жалпы, өзге командалардың соқпағымен жүрмей, ерекше ойын мәнерін сахнаға шығару тұтас ұжымның жұмысы ма?
– Әуелгіде команда құрып, ойынды бастаған сәтте бүгінгідей жетістікке жетеміз деген ой мүлде болған жоқ. Тек, Шудың аты теледидардан естілсе болғаны деген мақсат болды. Кейін Ануар ағамыз өз қалауымен топтан шығып, командаға Жансерік есімді ойыншы қосылды. Өзіміз үйренісіп қалған Ануар ағасыз барған ойында Есен Елеукен қарсылық танытып, сахнада өнер көрсету үшін өзге командаларға 5 минут берсе, бізге 2,5 минут уақыт берді. Хабарлаушы болып ешкім ойнағысы келмеді. Көбісінің діттегені – негізгі рөлдерді сомдап, елге танымал болу еді. Алайда, хабарлаушы болып-ақ елге танылуға болатынын дәлелдегім келді. Осылайша, әр әзілді хабарлаудың алдында ерекше образды таңдап, негізгі ойды мақал арқылы жеткізе бастадым. Таңдаудан қателеспеген екем. Бұл ойым сәтті шықты. Кейіннен ойын мәнерін өзгертіп, сахнада белсенді қозғалыс арқылы жаңа образ шығарғым келді. Бірақ Есен аға салмақтылық танытып, осы мәнерді сақтап қалуға кеңес берді. Кеңеске құлақ түріп, кәдеге жараттым. Жаман болмаған секілді.
– Бастапқы мақсатың – ауданымыздың атын шығару екенін айттың. Бұл ойың орындалды ма?
– Маған «сен Шудың «шөбін» айтып, жаман жағынан жарнамалап жүрсің, жастарға қандай тәрбие беріп жүрсің?» деп ренжігендер болды. Менің айтатыным — біз Шудың атын шығарған жоқпыз, Шу біздің атымызды шығарды. Себебі, Шу өңірін тұтас қазақ халқы жақсы біледі. Ал оның қарасорасын тек әзілге ғана арқау етіп, ұтымды пайдалануға тарыстық. Әзіліміз орынсыз болса, телеарна эфиріне шыға алмас едік.
– Командаға қаржылай қолдау білдіріп, дем берген азаматтар болды ма?
– Алғашқы кезде демеуші табу жағы қиын болды. Табылса да, олар бір ойынға ғана демеуші болу керек деп түсінді. Жеңіске жету үшін іріктеу, жартылай финал, ақтық мәре секілді сатылардан өту керек. Оның барлығына қаржы керек екені айтпаса да түсінікті. Киім, міндетті төлемдер жасау, сценарий жазатын адамды жалдау керек болды. Жасыратыны жоқ, ойынға қатысу үшін несие алған кездер де болды. Біз әзілден бұрын, әлеуметтік мәселелерді шешумен әуре болатынбыз. Көңілді тапқырлар алаңына ауысудың бір себебі – демеушіге келіп тіреледі. КТА-да жатын орын, жол ақысы, тамақ мәселесі түбегейлі шешілген. Тек сапалы ойын көрсетсең болғаны. Айта кету керек, маған Нартай есімді ағамыз хабарласып, команданың жағдайын сұрады. Сөйтсек, ол кісі біздің демеушіміз жоқ екенін білмеген екен.
Командадағы мән-жайды білгеннен кейін бір өзі қаржы бөліп, командаға бірыңғай форма алып берді. Байқасаңыз, соңғы ойындарда команданың киім үлгісінде едәуір өзгеріс бар. Одан өзге де атын атамауды өтінген демеуші азаматтар бар. Осындай жомарт жүректі азаматтарға шексіз алғысымызды білдіреміз. Әрине командадағы әрбір ойыншының ең бірінші қолдаушысы ол — отбасы. Мен де өзімнің отбасыма маған сенім артып, қолдау білдіргендері үшін ризашылығымды білдіремін. Қазіргі кезде санасақ 80-нен астам марапатымыз бар екен. Соның 5-6 облыс әкімінен болса, өткен жылы ғана аудан әкімінен алдық. Оның өзіне сын айтқандар адамдар болды. Бірақ сын шын болуы үшін оны да сол саланың маманы айтуы керек деп ойлаймын.
– Бүгінде ауданымыздағы Жастар ресурстық орталығында қызмет етіп жүргеніңді білеміз. Үнемі қым-қуыт тірліктің бел ортасында жүретін орталықта жұмыс істеп жүріп, жастарды толғандыратын түйткілді мәселелермен де бетпе-бет келген боларсың?
– Жалпы, бүгінгі жасқа керегі – жұмыс пен қаржы. Бір өкінішітісі, олар жедел ақша тауып, жайлы қызметке ертерек жайғасқысы келеді. Алайда, еңбексіз ешқандай нәтижеге қол жеткізе алмайтынын ұмыт қалдырып жатады. Орталықта жұмыс істеп жүріп, осыған әбден көз жеткіздім. Мысалы жұмыс іздеп жүрген жастарға 60-70 мың теңге жалақысы бар жұмысты ұсынсақ, бірден бас тартады. Қоғамдық жұмысшы болуды өзіне ар санайтын жастарды да көз көрді. Түптеп келгенде, дәл осы жастар «қазір жұмыс жоқ» дегенді желеу етіп шыға келеді. Менің Жастар орталығындағы қызметім – бизнес-тренер. Яғни, жастарға мемлекеттік бағдарламаларды насихаттап, оны тиімді пайдалану арқылы кәсіпкер болуға көмектесу. Қазіргі кезде беріліп жатқан қайтарымсыз грант та көптеген ауылдықтардың тұрмысына демеу болып отыр. Әсіресе, кәсіп бастауға ниет білдіріп жүрген жастар мен аз қамтылған отбасылар үшін бұл таптырмас мүмкіндік. Бұдан бөлек, жастардың бос уақытын тиімді өткізу үшін жұмыс істеу керек. Ол үшін түрлі бағыттағы іс-шараларды ұйымдастырып, жастардың қызығушылығын ояту қажет. Ауданымыздағы жетістікке жеткен жастарды насихаттау жағына да ерекше ден қойған жөн секілді. Бір ғана мысал, Батыс өңіріне барғанымызда ауда орталықтары мен көрнекі жерлерге өз мақтаныштарының суреттерін іліп қойған. Бұл бағыттағы жұмыстарды біздің ауданда да жүзеге асырса нұр үстіне нұр болар ма еді?! Неге десеңіз, кейінгі буын да осыған қарап бой түзеп, алға қарай ұмтылар еді.
– Кейінгі кезде әзіл әлемінен бөлек, ерікті жас ретінде де көзге түсіп жүрсің. Қайырымы мол істердің басы-қасында жүру қазіргі жұмысыңмен тікелей байланысты ма?
– Біздің өнердің басты бағалаушысы л — халық. Өсіретін де, өшіретін де — халық. Баршамыздың басты міндетіміз – сол халыққа қалтқысыз қызмет ету. Оның үстіне «Қайырымдылық жасасаң, қайырын өзің көресің» деген тәмсіл бар. Жоқ-жітікке қарасуға, мұқтаждардың талған өзегіне талғажау табу – халқымыздың бойында ежелден қалыптасқан қасиет қой. Адам бар жерде тұрмыстық түйткілдердің ту-
мауы мүмкін емес. Жастар ресурстық орталығында жүріп дәл осындай көптеген игі іске қатысуға мүмкіндік алдым. «Ардагерлерді ардақтайық» акциясы аясында жалғызбасты қарттардың үйіне барып көмектестік. Мерейіміз тасыды. Ризашылықтарын алдық. Одан бөлек, әлеуметтік желі арқылы қайырымдылық шараларына үлес қостым. Қолдан келген көмекті аямаймын. Маңғыстау мен Арал өңірінде орын алған қуаңшылықтың салдарынан малмен күн көріп отырған ағайын қиналып қалды. Аудандық мешіттің бастамасымен сол өңірлерге шөп жинау жұмысы жүріп жатқанын естідім. Барып, бір айыр шөп болса да тиесейін дедім. Жұмыс барысын әлеуметтік желіге салдық. Нәтижесінде, жанашыр жандар 7 вагон шөп жинап, қос өңірге жөнелтті. Қазіргі таңда жастар болып дүниеге 12 бала әкелген отбасыға арнап асарлатып үй салудамыз. Соған да тамшыдай үлесіміз тисе, өзімді бақыттымын деп санаймын. Қайырымдылық жұмысты шулықтар қолдай кететініне сенімдімін.
