Сенбі күні Алматы тұрғындары жаңа тағайындалған шаһар басшысы Ерболат Досаевтың жұмыстан кетуін талап етіп, рұқсат етілген митингіге шықты. Ұйымдастырушылар «Қала басшысын өзіміз сайлауымыз керек!» деген талап қойды.
Қаңтар оқиғасынан кейінгі алғашқы митингі болған соң ба, жұрт та қорқа-қорқа жиналғандай. Ғылым ордасының қарсы жағындағы Шоқан Уәлихановтың ескерткіші алдына келгендердің саны екі жүзден аспайды. Оның елуге жуығы баспасөз өкілдері, тағы 40-50 адам митингіні ұйымдастырған белсенділер. Жұрттың митингіге деген құлшынысы бұрынғыдай емес. Оны мінберге шығып сөйлеген азаматтардың сөзінен түсінесің. Бәрінің сөзі жансыз, көзі нұрсыз. Өйткені, олар митингінің ешнәрсе шешпейтінін білгендей, бәрінен көңілдері қалғандай кейіп танытты.
«Досаев кет!» деп басталған жиын талабы бірден «Қаңтар қасіретіне» ауып кетті. Мінберге шығып сөз алған қоғам қайраткері, «Ел мен жер» қоғамдық қозғалысының төрағасы Балташ Тұрсынбаев: «Тәуелсіздіктің тұғыры биік, мемлекеттігіміз баянды болу үшін әкімдерді сайлау керек. Мейлі, ол қала әкімі, мейлі, облыс әкімі болсын, бәрін халық өзі сайлап алмай, Назарбаев құрған жүйемен тағы отыз жыл жүреміз. Қазіргі парламентті таратып, жаңа парламент сайлауымыз керек. Қазақстан бай мемлекет. Бірақ халық аштықтың алдында отыр. Біз, «Ел мен жер» қозғалысы әр қалада, әр облыста митингілер өткіземіз. Билік біздің талабымызбен келіспейінше, біз митингі өткізуді тоқтатпаймыз. Біз қазір Досаевтың артынан жүгіріп жүре берсек, онда уақыт жоғалтамыз. Ол – Тоқаев қойған уақытша өкіл ғана. Ерболат Досаевтың ақылы болса, сайлау өткізсін, өзі де бағын сынасын. Бұл демократия талабы. 1993 жылғы конституцияны жаңартып қайта енгізбей, Қазақстанның саяси жүйесінде ешнәрсе өзгермейді» – деді.
Митингіге жиналған қоғам қайраткерлері мен белсенділері арасында бұл жиынның қандай мақсатта ұйымдастырылып отырғаны туралы әңгіме гу-гу. Біреулер мұны «Қаңтар қасіретімен» сабақтастырып, биліктің ұпайы үшін жасалып отырған митингі екенін ескертті. Олардың айтуынша, билік «қаңтар оқиғасын» жылы жауып қою үшін әртүрлі айла-шарғыға баратын көрінеді. Мәселен, осы жолғы жиынға Алматы әкімдігі рұқсат берген. Рұқсат етілген митингі мәдениеті мен рұқсат етілмеген митингінің қандай болатынын салыстыру тұрғысында өткізіліп жатқан жиын дегенге саятын пікір білдірді келгендер.
Мінберге – белсенділер мен қоғам қайраткерлері ғана емес, азаматтық ұстанымын білдіруге келген қала тұрғындары да шықты. Арандатушылар да болды. Бірақ ондай бірлі-жарым басбұзарлардың мұраты орындалған жоқ. Арандатушы демекші, «қаңтар қасіретін» жасаған арандатушылар келсе, бұл жиынның да күлі көкке ұшар ма еді, кім білсін? Беті аулақ!..
Кино нарығына жекеменшік киностудия деген түсінік әкелген, қазір қоғам қайраткері болып жүрген Еркін Рақышев ашынып сөйледі. Ол Ерболат Досаевтың барған жерінде ешнәрсе бітірмегенін, керісінше, тұралатып кеткенін айтып, ондай кадрлардың бүгінгі Жаңа Қазақстан билігіне қажет емес екенін жеткізді.
Билікке дат айта келген «Дат» жобасымен шығатын басылымдардың басшысы Ермұрат Бапи Досаевқа тоқталған жоқ. Ол бірден «Қаңтар қасіреті» туралы сөйлеп: «Ресми дерек бойынша, қаңтар қырғынынан – 227 адам көз жұмды. Ал бейресми дерек бұдан екі есе көп. Яғни, 500-ге жуық азамат опат болды деген әңгіме бар. Шындық ешқашан көмілген емес. Ақиқат әлі-ақ айтылады. Қаңтар оқиғасында көз жұмғандарға тарих әлі-ақ өз бағасын береді, бәрі «Қаңтар батырлары» деп аталады. Митингінің тақырыбы мен үшін ұсақ-түйек дүние. Досаев – Назарбаев құрған жүйенің бір тетігі ғана. Ол күллі Қазақстанға тұтқа бола алмайды. Сондықтан, ондаған-жүздеген досаевтарды тағайындайтын заңның күшін жойып, әкімдерді халық сайлағаны жөн. Қ.Тоқаевтың алдында екі түрлі мүмкіндік бар. Біріншісі, қаңтар қасіретін жылы жауып қойып, тарихта сол атымен қалу. Екіншісі, шынайы реформа жасап, Қазақстанды өркендету. Қазаққа екінші жол керек. Биыл күзге қарай мерзімінен бұрын парламент сайлауы өтуі мүмкін. Халық өз парламентін өзі сайлап алмай, өз президентін өзі таңдай алмайды… Біз жастарға жол бермей, солар билікке келмей, Жаңа Қазақстан деген пафоста мән болмайды» – деп сөзін аяқтады.
Әңгіме басында айтылғандай, «Досаев кет!», «Біз өз әкімімізді өзіміз сайлаймыз!» деген сияқты әртүрлі плакат көтерген қала тұрғындары жиында көп болды. Бірақ бәрі мұның «гәп» үшін ұйымдастырылып отырған шаруа екенін түсінетіндей. Ешкім белсенді емес. Айтпақшы, Ерболат Досаев тарихта өзіне қарсы ұйымдастырылған митингіге рұқсат берген бірінші әкім ретінде қалуы мүмкін.
https://zhasalash.kz/aimak/sozin-zhetpese-patshaga-dosaev-ket!-gap-qana!-19529.html
