Музыкалық шығармалардың екпініне, динамикалық ырғағына бет құбылысы, қас-қабақ, көзқарасы мен ым, қол қимылдары, яғни қалыптасқан дирижерлік тіл арқылы жетекшілік жасайтын маман бала күнінен музыкалық мектептерде білім алып, бар ғұмырын ән-әуеннің иірімін танып, тынысын кеңейтуге, дауыс көркемдігін ашуға арнаған.
Музыканттарды шабыттандырып, қол қимылдарына негізделген белгілі бір тәртіп пен жүйеде басқарып, құлағына әр әуен, әр дыбысты сіңіріп, мүлт кеткен қателікті қалт жібермейтін байқампаз бақылаушы. Ол орындаушылардың ансамбльдік үйлесімі мен орындаушылық шеберлігін қамтамасыз етіп, шығармаға өзінің көркемдік түсінігін беруге тырысады.
Шығарманың нотасы қолына тиген сәттен бастап оны тыңдаушыға жеткізгенге дейінгі аралықта орындаушы ұжымымен біте қайнасып, қажымай-талмай еңбек етуді ғұмырына серік етіп қана қоймай, сол өз әлеміндегі әуендерден ләззат алады. Дирижер еңбегі ізденіспен бірге қажырлықты да талап етеді. Қажырлы еңбегімен танылған дирижерлердің бірі де бірегейі М.Х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті «Ұстаз» институтының «Өнер және спорт» факультеті «Музыка және қолданбалы өнер» кафедрасының аға оқытушысы Римма Апсаматованың өнерін тамашалауға барып, кеудемізге көктем қоныс тепкендей шаттыққа бөленіп қайттық.
Маңдайында «Өнер және спорт» факультеті «Музыкалық білім» кафедрасы деген жазбасы бар ғимарат алыстан менмұндалайды. Ауаны бөлек, санасын тұрмыстың иірімінен гөрі сезімнің иірімі тарта жөнелетін, жаны нәзік, үні тау бұлағындай таза жандар білім алып жүрген білім ордасы еңселі-ақ. Бәрі біркелкі кейіпте, таңғы бәйшешектей жайқалған ақ жейде мен қырдың қызыл қызғалдағы түстес қызыл белдемше киген бір топ студент хор айтуға дайындалып жатыр екен.
Қос қолын бірде кеудесіне қойып, басын сәл алға иіп тағзым еткендей болса, енді бірде әлдебір істі анықтағалы тұрған адамдай саусағымен әр орындаушыны нұсқап, басын бірде оңға, бірде солға жалт бұрып, ырғаққа тәуелділік танытып, келген-кеткендерді емес, алдында тұрған орындаушылардың дауысын бағып тұрған дирижер дәл қазір транста деп түйдім. Ауыл жайлы ән айтқанда ауыл аралап, от басы, ошақ қасында түтінін түтетіп, бұлақтан су ішіп, қырдан гүл теріп жүргендермен тілдескендей әлдебір жылылықпен қол сермеп тұр. Ана туралы ән шырқалған сәт жанарына мейірім тұндырып, ән айтып тұрған әр баланың басынан анасының аялы алақаны сипағандай-ақ күй тұндырды.
– Әкем бала күнімде әуен ырғағына елітіп, ұйып тыңдап, естіген музыканы құйып ала қоятын құймақұлақтығыма қызығып, пианино сатып әперген. Сөйтіп, әке-шешем жетелеп жүріп, 7 жыл музыкалық мектептің фортепиано класында, 4 жыл музыкалық училищеде хор дирижері пәнінен сабақ алсам, 5 жыл консерваторияда білім алдым. Сонда өмірімнің 16 жылын әуен үйренуге арнаппын. Бүгінде облыстық полиция департаментінде, студенттерге, одан бөлек, қай сала маманы болса да хор үйретіп жүрген жайым бар. Жалпы дирижер – музыканттарға немесе әншілерге арналған нұсқаулықты орындау арқылы музыкалық композицияның дұрыс түсіндірілгеніне көз жеткізетін адам. Жаттығулар мен орындаушылардың репертуарын жоспарлау – менің басты жұмысым. Хор – ол, ең біріншіден, тәрбие беру, үйрету мен үйрену. Жұмысқа қуанып келіп, қуанып қайтатын бір жан болса, ол – менмін! Өз жұмысымды жан-тәніммен сүйемін. Музыка әлемінде ес білгелі жүргендіктен, әуен әлемі менімен біте қайнасып өмір сүріп келе жатыр. Кейде 80 адаммен жұмыс істеуге тура келеді. 80 адам тұрмақ, бір адамды ән айтуға үйретудің өзі қиын. Кейде адамдардың әнге деген махаббатының ашылуына себеп болып, өз үніне үндесе алмай жүргендерді ән-әуенмен көркемдеп үйлестіргеніңде төбең көкке жетеді. Өз жұмысыңа, өмірге, жалпы жақсылық атаулыға деген махаббат – осы! – дейді Римма Апсаматова.
Университет студенттерінен қазақ, Ресей композиторларының классикалық шығармаларын нақышына келтіріп, хормен орындауды үйреніп, Римма Дүйсекқызынан тәлім алып жүрген студенттермен де бір ауыз тілдесудің сәті түсті.
– Римма Дүйсекқызы – өнер адамы. Сабақты өте қызық өткізеді. Түсіндіру барысында өзінің ерекше ережелері бар. Ноталарды әр студентке бөліп, терең түсіндіргенде, тез жаттап ала қоямыз. Өте көңілді жан. Өз жұмысына жауапкершілігі мол. Әр студентке жаны ауырады. Үйретуден жалыққан емес. Әннің мейлі баяу, мейлі ритмі тез болсын, кез келген туындыны үйретуден алдына жан салмайды. Буынға бөлуі, айтылуы жағынан болсын, әр дыбыс үшін алаңдап, тиісті, көркем етіп айтылғанша жаны байыз таппайтын өте мықты маман, – дейді «Музыка мұғалімдерін даярлау» мамандығы бөлімінің 1-курс студенті Жанар Керімқұлова.
Римма Дүйсекқызынан дәріс алған әрбір студент түрлі конкурстардан жоғары және бірінші дәрежелі дипломмен марапатталып, жетістікке жетіп жүр. Алдағы уақытта да облыстық, республикалық, халықаралық деңгейдегі биіктерді бағындыруды мақсат тұтқан аяулы жанға тек жеңіс тұғырынан көрінуіне тілектеспіз.
Құралай СЕЙСЕНБЕКҚЫЗЫ
