Күйеуім адам өлтірмесе де 15 жылға сотталып кетті – қаскелеңдік әйел

Экспресс К тілшісі 10 айдан бері түрмеде отырған Дархан Құмарбековтің туыстарымен тілдесті.

33 жастағы Гүлбану Сүлейменова — 4 баланың анасы. Кенже ұлын күйеуі істі болып жатқанда дүниеге әкеліпті. Асыраушысынан айырылған келіншектің тұрақты жұмысы жоқ. Ол бала-шағасымен бірге ата-енесінің мүгедектігіне алатын жәрдемақысына күнелтуге мәжбүр.

«Күйеуім сотталғанда қатты күйзелістен ата-енем инсульт алып қалды. Сол кісілердің мүгедектігіне берілетін жәрдемақыға өмір сүріп жатырмыз. Ұлымның үлкені — 10-да, ал кенже ұлым әкесі істі болып жатқанда туды. Ұлдарым әкесін қатты сағынып жүр. «Қайда?» деп сұрайды. Мен «іссапармен басқа қалада жүр» деп жауап беремін. Олар кішкентай, түсінбейді ғой», — дейді Гүлбану Сүлейменова.

Гүлбанудың күйеуі Дархан Құмарбеков 2021 жылдың 18 наурызында Алматы облыстық сотының үкімімен 15 жылға сотталған. Ол ҚК 24-бабының 3-бөлігі (Адам өлтіруге оқталу) және 99-бабының 2-бөлігі 9-тармағы (Бұзақылық ниетпен адам өлтіру) бойынша кінәлі деп танылды. Алайда соттың бұл үкімімен Дарханның туыстары келіспей отыр. Олардың айтуынша, Дархан ешкімді өлтірмеген.

Мәселені басынан баяндайық. 2020 жылдың 7 ақпанында Қаскелеңдегі кафелердің бірінде төбелес болып, екі жігіт бір-бірін пышақтап тастайды. Алған жарақаттан екеуі де жансақтау бөлімінен бір-ақ шыққан. Артынша естерін жиған соң өзара келісімге келген көрінеді. Алайда Гүлбану Сүлейменованың айтуынша, кейіннен іс насырға шауып сотқа жетіпті.

«Екеуі бұрыннан таныс адамдар ғой. Кафеде кездесіп қалып, артынан төбелесіп бір-біріне пышақ ұрған. Пышақ күйеуімнің өкпесіне кіріп кеткен. Мас болған ғой. Екеуі де жансақтау бөлімінде жатты. Бірақ толық жазылғанына қарамастан оны полицейлер алып кетіп, тергеу абақтысына қамап қойды. Сот отырысы болғанша ол сол жерде отырды. Ал жәбірленуші жігіт бізден 5 миллион теңге талап етті. Біз «Сен де біздің адамды пышақтадың ғой. Неге өйтесің?» десек, «Сенің күйеуің бірінші бастады» деп әңгімені көбейтті. Сөйтіп, оған моральдық өтемақы ретінде сұраған ақшасын бердік. Ол бізге кешірім берді», — дейді Гүлбану Сүлейменова.

Тергеу жұмыстары аяқталып, іс сотқа жетеді. 2021 жылдың 22 қаңтарында Қаскелеңдегі қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соты ҚК 106-бабының 2-бөлігі (Денсаулыққа қасақана зақым келтіру) және 293-бабының 2-бөлігінің (адамдар тобы жасаған бұзақылық) бойынша Дархан Құмарбековке 6 жыл шартты жаза тағайындайды.

«Бірінші сот Қаскелең қаласында өтті. Ол кезде сот күйеуімді 6 жылға шартты түрде соттады. Өйткені сот отырысында жәбірленуші кешірім беріп, Дарханға ешқандай шағымы жоқ екенін айтты. Біз қуандық. Бірақ екі аптадан кейін облыстық сот күйеуімді 15 жылға соттап жіберді. Содан кейін ата-енем екеуі де инсульт алып, мүгедек болып қалды. Бірге тұрамыз. Өзім 4 баламен үйде отырмын. Тұрақты жұмысым жоқ. Оның сотталғанын ешкім қалап отырған жоқ. Жәбірленуші де сотта осы сөзін айтты. Бірақ барлығы біз ойлағандай болмады. Жалғыз асыраушымыздан айырылып отырмыз. Кенже ұлым туғалы әкесін көрген жоқ. Жағдайымыз қиын, бізді еститін үкімет бар ма екен?! Соттың үкімі ақылға сыймайды», — дейді жыламсыраған әйел.

Дархан Құмарбековтің адвокаты Берік Камаловтың айтуынша, облыстық прокуратура Қаскелең сотының шешімімен келіспей, шағым түсірген. Содан қылмыстық іс қайта сараланып, облыстық сотқа жетіпті.

«Менің қорғауымда болған Дархан да өміріне қауіп төндіретін дене жарақаттарын алды. Екеуі бір-бірін пышақтаған ғой. Екеуі де жансақтау бөлімінде жатты. Бірақ соған қарамастан Алматы облыстық соты үкім кесіп, Дарханды 15 жылға бас бостандығынан айырды. Қылмыстық іс бір жақты тергелгенін айта кетейін. Соттың шешімімен келіспей, Жоғарғы сотқа шағым түсірдік. Бірақ онымыздан түк шықпады. Жәбірленуші кешірім берді. Ол материалдық шығынын толық алды. Соған қарамастан сот осындай үкім шығарып отыр. Негізі заң бойынша жәбірленуші де жауапқа тартылуы керек еді. Өйткені ол да Дарханға пышақ салды ғой. Екеуі де өліп кетуі мүмкін еді. Облыстық прокуратураның шағымына аппеляциялық шағым, Жоғарғы сотқа арызданғанымызбен, әділдікке қол жеткізе алмадық» — дейді Берік Камалов.

Экспресс К тілшісі жәбірленуші Азамат Күзенбайға да хабарласқан болатын. «Кешірім бергеніңіз рас па, 5 миллион теңге моральдық өтемақы алдыңыз ба?» деп сұрағымыз келген. Бірақ ол журналист екенімізді біліп, бірден сөйлесуден бас тартты. Сотталушының туыстарына заңгерлік көмек көрсетіп жүрген Ермек Албан ол жігіттің аман-есен жүргенін айтады.

«Дарханның ата-анасы енді қайғыдан өліп кетуі де мүмкін. 4 баласы болса анау, тірі жетім болып жүр. Мен түсінер едім, егер адам өліп кетсе мәселе басқа еді. Бірақ бұл жерде жәбірленуші тірі, шауып жүр ғой. Кешірімін берді, моральдық шығынын алды. Соттың бұл үкімін негізсіз деп санаймын. Тұтас бір үлкен әулет қиын жағдайда тұр. Біз осы мәселені жан-жақты көтеретін боламыз. Бұл жерде тек бір адамның тағдыры ғана емес, артындағы бала-шағасының, әйелінің болашағы тұр. «Алаш арландары» қозғалысы бұл істі соңына дейін апаруға бар күшін салады. Өйткені әділдік орнауы керек. Адам өлген жоқ, тірі. Біз бұл бағытта жұмыс жасайтын боламыз. «, — дейді Ермек Албан.

Экспресс К тілшісі мәселенің мән-жайы туралы облыстық сотқа ресми хат жолдаған болатын. Қылмыстық істер жөніндегі апелляциялық сот алқасының төрағасы Қ. Жантасовтан жауап келді. Жіберген хатта 15 жылға сотталған Құмарбековтің кінәсі толық дәлелденгені және Алматы облысының қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық сотының шешімі облыстық прокуратураның апелляциялық өтінішхатынан кейін қайта қаралғаны айтылады.

«Аталған қылмыстық іс материалдарын сот алқасы зерттеп, жазаның сәйкестігін түбегейлі тексеріп, ҚПК-нің 386-393, 395-398, 401 баптарын, 431-бабының 1-бөлігінің 2), 4) тармақтарын, 441, 442, 443, 444-баптарын басшылыққа ала отырып, Д.М.Құмарбековті ҚР ҚК-нің 24-бабының 3 бөлігі, 99-бабының 2-бөлігі 9) тармағымен кінәлі деп танып, осы баптың негізінде 15 жылға бас бостандығынан айыру жазасы тағайындалған.Д.М. Құмарбековтің кінәсін дәлелдеу және оған жаза тағайындау апелляциялық сатының жоғарыда аталған қаулысында толық дәлелденген».

«Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының қаулысымен, ҚПК-нің 491 бабы 1-бөлігінің 2- тармағының негізінде, сот актілерін қайта қарауға негіздердің болмауына байланысты, жәбірленуші мен қорғаушының, сотталған Д.М.Құмарбековтің мүддесі үшін келтірілген өтініш хаттарын кассациялық сатыдағы сот отырысының қарауына беруден бас тартылған», -делінген хатта.

Қазір 4 баланың әкесі 10 айдан бері Алматы облысы, Заречный кентіндегі ЛА-155/12 түзету мекемесінде жазасын өтеп жатыр. Заңгер Думан Көпбаев жазасын өтеушінің туыстарына Нұр-Сұлтанға барып, әділдікті сол жақтан іздеуге кеңес береді.

«99-бап — бұл кісі өлтіруге бағытталған бап . Ал бұл жерде адам өлген жоқ қой. Екеуі де басында бір-бірімен төбелесіп, екеуі де мас болып пышақ ұрған. Бірінші шығарған соттың шешімі дұрыс. 6 жыл шартты түрде бас бостандығынан айырумен келісемін. Ал екінші жағдайда 15 жылға соттап жіберу деген масқара жағдай. Қазақстанда жемқорлардың өздері 15 жыл ешқашан да отырмаған. Бұл жерде адам тірі, өлген жоқ. Қазақстанда 1 сотталушыға кететін шығын бір жылға — 800 мың теңге. Бұл мемлекетке де тиімсіз», — дейді Думан Көпбаев.

Сотталушының туыстары тәуелсіздіктің 30 жылдығына орай Дархан Құмарбековке рақымшылық жасала ма деп үміттенеді. Олар енді көмек сұрап Жоғарғы сот төрағасы Жақып Асановқа, Бас прокурор Ғизат Нұрдәулетовке, Ішкі істер министрі Ерлан Тұрғымбаевқа және Президент Қасым-Жомарт Тоқаевқа ашық хат жолдамақш