«Таластың табанында су жатыр»,-деп жазды Талас ауданының әкімі Қанатбек Мәдібек өзінің әлеуметтік желі парақшасында, нақты мәліметтерге сүйене отырып.
Расында су – тіршілік көзі.
Су болса, жақын жерде ел бар деген сөз.
Бұрын ата-бабамыздың өзен мен көл жағалай көшетіні содан.
Бірақ өзен жағасына бар халықты сыйғыза алмаймыз.
Сол үшін де өзеннен су жіберетін арна салынды.
Су қоймасы мен су торабы жасалды. Барлығы да елге суды толық жеткізу мен су қорын сақтаудың амалы.
Су бір орында тұрмайтыны көпке аян. Бір өзен екіншісіне, одан көлге құйып жатады. Халық сұрағанда дер кезінде су беру үшін суды сақтап отыру керек.
Ол үшін ағып жатқан өзеннің арнасына су қоймасын салады.
Су қоймаға бір немесе бірнеше өзеннің құюы арқылы су жиналады. Сонан соң қыстағы жауған қардың, көктем мен күзгі жаңбырдың маңызы зор.
Қар қалың болса, көктемде су көп болады. Ол астық та мол түседі деген сөз. Ал, шамадан көп жауса, су қоймасы тасып кетуі мүмкін.
Оның да айласы бар. Қоймаға түсіп жатқан су көп болған кезде, артық суды өзен арнасы арқылы төмен қарай «тастайды» және төменде орналасқан кішігірім көлдерді толтырып отырады. Бұл жағдай әдетте көктемде болады.
Енді су торабына келейік. Ол да ағынды өзеннің арнасына салынады. Негізгі мақсаты – өзен суының ағысын реттеу.
Су тораптың бірнеше қақпалары болады. Біріншісі кәдімгі өзен ағысын реттейтін қақпалар. Екіншісі егінге су беретін каналдың қақпасы. Су тораптан бір немесе бірнеше канал басталуы мүмкін. Су тораптары мен каналдың арқасында судан қашық орналасқан аймақтардың суға қолы жетеді.
Су – тіршілік көзі. Дана халқымыз «Судың да сұрауы бар» деп бекер айтпаған. Себебі, тамақсыз бірнеше күн өмір сүре алсақ, сусыз тіршілік жоқ.
Осы орайда Талас ауданы әкімінің фейсбук парақшасындағы мәліметтерді көпшілік назарына ұсынсақ.
Бүгінгі таңға Талас өзенінің “Жиембет” су тоғанынан төмен қарай 14,0 м3/с су түсуде. Судың мөлшері жылдағыдан төмен және судың алды кештеу келді.“Қазақбай”, “Ойық” және “Жәдік” су қоймаларына біршама су жиналды. “Бөлекқызылға” енді түсе бастады. Қалған су келісілген мөлшермен бөлініп, Үшаралдан төмен қарай жіберілуде.
“Ақкөл” көліне су түсіру үшін “Айтақ” каналына су салынды.Қазір судың алды “Бөгеткөлде” жатыр. Алдағы айда “Сұлтан” каналы арқылы да су берілетін болады.
Бар суды үнемді пайдалану үшін 33 шақырымнан астам каналдар тазартылды. 3 су қоймасының жағалауы нығайтылды. 2 су қоймасының су реттегіш қақпасы жөнделді. 7 каналдың жағалауы көтерілді.
