“Ана жүрегі алтынға айырбасталмайды”

Баяғыда, қыстың боранындай қытымыр, жаздың самалындай тыныш бір ауылда Ерасыл есімді бозбала өмір сүріпті. Әкесі ерте дүниеден өтіп, жалғыз анасы — Бибіхан оны қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқытпай өсіріпті. Ол әрі анасы, әрі әкесі, әрі қорғаны болатын. Бар тапқанын соған жұмсап, жоқты бар етіп, өзінен бұрын ұлын ойлайтын. Ақыры қажыр-қайраты таусылып, денсаулығы сыр бере бастапты.

Бір күні Ерасыл ауыл орталығындағы базар жағалап жүріп, үстінде ескі күрте, жүзі жүдеп кеткен қалпында, аяқ астынан тоқтай қалды. Қарсы алдында өңі жылтыр, сөзі майда, қалтасы қалың — Қайсар деген көпес тұр екен. Бұл адам байлық үшін ар-намысты елемейтін, аярлығы жұртқа мәлім адам еді.

— Ей, шырағым, неге жүдеп жүрсің? Атақ пен байлыққа қол созғың келмей ме? — деді Қайсар майсауыта сөйлеп.

Ерасыл сәл қысыла жауап қатты:

— Бай болғысы келмейтін кім бар, ағатай? Бірақ біз секілді қарапайымдарға ол қайдан оңай келсін?

Сонда Қайсар көзін сығырайта күліп:

— Онда былай ет. Саған бір оңай тапсырма берем. Соның өтеуіне ақшамен көмем, жаңа киім, қалада жұмыс — бәрі дайын. Тек… — деді де, жақындап құпиясын сыбырлап айтты:

— Анаңнан бір аптаға із-түзсіз кет. Қайда баратыныңды айтпа. Үнсіз жоғал. Оны уайымға сал. Мен ананың жүрегі неге шыдайтынын білгім келеді.

Ерасыл селк ете қалды.

— Не дейсіз?! Анам менсіз көз іле алмайды ғой! — деді шошына.

Қайсар мырс етіп:

— Егер ол сені шынымен сүйсе, кешіреді. Ақша үшін кішкене сынаққа да төзбесең, байлықтың дәмін қайдан көресің?

Ерасыл біраз үнсіз қалды… Бірақ ішіндегі нәпсі сыбырлай берді. Ақыры:

— Болсын. Бір апта ғана, — деді.

Ол сол түні анасына тіс жармастан кетіп қалды. Үйден күлкі жоғалып, жүрекке зіл батпан ауырлық түсті. Бибіхан апа түн сайын Аллаға жалбарынып, көз жасын көл етті.

— Раббым, аман болсыншы… Бір қателік жасадым ба?.. Өзің жар бола гөр… — деп күбірлейтін.

Ал Ерасыл қалада — жылы тамақ, жаңа киім… Бірақ тыныштық жоқ. Көңілі алаң. Күн өткен сайын анасының жүзі көз алдында көлбеңдей берді.

Жетінші күні елге оралды. Аяғы дірілдеп, жүрегі алып-ұшып анасының есігін ашты. Іште жарық жанып тұр. Бұрышта — Бибіхан апа, Құран құшағында, көзі жасаураған.

Анасы баласын көре сала, әлсірей күбірледі:

— Ерасыл… аман екенсің ғой… Кешір мені, егер ауыр сөз айтып қойсам…

Сол сәтте Ерасыл тізерлеп:

— Жоқ, анашым… Мен кешірші деп келдім. Жүрегіңді ақша үшін саудалап кеттім… — деді солқылдап.

Анасы оны бауырына басты да:

— Ақша кетер, күнә кешірілер… Ана жүрегі ғана өзгермейді, балам. Бірақ енді мені мұндай уайымға салмаш, — деді.

Ерасыл сонда тұрып анасының ақ батасын алып, тура Қайсардың есігін қақты. Қалтасындағы ақшаны алып, бетіне лақтырып:

— Сенің ақшаңнан өмірлік сабақ алдым. Бірақ ол мені ана жүрегінен алыстатты. Енді не жоғалтқанымды түсіндім, — деді.

Қайсар мысқылдап:

— Сен ақымақсың! Байлықтан айрылдың!

Сонда Ерасыл көзіне нұр жүгіріп:

— Сен ардан, анадан айрылдың. Ал мен жүрегімді таптым, — деді.

⸻

Бәлкім, сізге де ешкім ана жүрегін сатып алуға ұсыныс жасамас. Бірақ үнсіздігіңізбен, ұзақ жоғалғаныңызбен, қатты сөзіңізбен… оны жоғалтып алуыңыз әбден мүмкін.

Ана — көп нәрсе сұрамайды. Тек амандығыңызды, жақсы адам болғаныңызды көргісі келеді.

Сол үшін оның жүрегін үрейге толтырмаңыз. Ойына тыныштық, өміріне мейір беріңіз.