Қазақ топырағында небір ұлы тұлғалар дүниеге келді. Солардың бірі де бірегейі – Жұмабек Тәшенов. Қайреткер Кеңестік кезеңде қазақ жерінің аумақтық тұтастығының сақталуына орасан зор үлес қосты.
Десе де, ұлтшыл азаматтың ерлігі көпшілікке беймәлім. Осы турасында «Адырна» тілшісі ұлтын шексіз сүйген тұлғаның өмір жолын назарларыңызға ұсынады.
Жұмабек Тәшенов кім?
Жұмабек Ахметұлы – мемлекет және қоғам қайраткері, экономика ғылымының кандидаты. Ол Қазақстанның Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Павлодар, Көкшетау, Ақмола секілді бес облысын Ресейге берілуден сақтап қалған.
1960 жылдары Н.С. Хрущев қазақ жерін бөлшектеу идеясын жүзеге асырғысы келеді. КОКП ОК бірінші хатшысы солтүстіктегі бес облысты — Ресейге, мақта егетін аудандарды — Өзбекстанға, Маңғыстау түбегін — Түркіменстанға беруді жоспарлап, Ақмолада кеңес өткізеді.
Бұл жиында тың өлкесіне біріктірілген облыстарды Ресей жеріне ерікті түрде қосу мәселесі қозғалған болатын. Алайда Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің Төрағасы Тәшенов Хрущевтің жоспарына қарсы тұрады.
«Елімнің жерін таққа айырбастамаймын!»
«Менің ата-анам мен олардың әке-шешелері және біздің барлық ата-бабаларымыз осы жерде жерленген. Енді сіз сол жерді Ресейге бермекпісіз?
Жолдастар, ойланыңыздар, қай қазақ бұнымен келіспек?! Мысалға мен бұл мәселенің қарастырылуына ғана емес, тіпті күн тәртібіне қойылуына мүлде қарсымын!»-дейді ол.
Бұған шамданып қалған Хрущев: «Қай жерді қай республиканың меншігіне беру — КСРО Жоғарғы Кеңесінің еркі. Саяси Бюроның келісіміне қарсы шығатын сен кімсің?»-деп жауап қайтара бергенде, Жұмабек атамыз: «Олай болса бұл КСРО Конституциясына қарсы шыққандарыңыз.
Ал онда әрбір республиканың аумағы оның бұлжымас меншігі делінген. Оны өзгертуге ешкімнің, ешбір органның құқығы жоқ. Егер Конституцияның бұл талабы бұзылатын болса, біздің халықаралық ұйымдардың араласуын сұрауға хақымыз бар», — деп басшыны тойтарып тастайды.
Осылайша Хрущев өз райынан қайтуға мәжбүр болады.
«Жүрегіңіз адамдікі емес, арыстандікі шығар..»
Адырна КЗ.
