Күні кеше қазақ әдебиетінің аса көрнекті жазушысы, публицист, қоғам қайраткері Шерхан Мұртазаның дүниеден өткеніне 110 күн толуына орай Тараз қаласындағы «Ғибрат» орталығында қаламгерді еске алуға арналған шара өткен болатын. Аталмыш жиында Шерағаның шығармашылығы мен өшпес өнегелі істері туралы айтылып, оны кейінгі ұрпаққа насихаттау мақсатында бірқатар ұсыныстар ортаға салынған еді. Оның ішінде әсіресе Шерхан Мұртазаның Жуалы ауданы Талапты ауылындағы жер үйін мұражайға айналдыру туралы ел ағаларының ұсынысы жан-жақты қолдауға ие болған. Алайда Тараз қалалық мәслихатының хатшысы Батырбек Құлекеев Шераға үйін мұражайдан гөрі, балабақшаға айналдыру қажеттігін алға тартып, көптің көкейіне «тың» ой салғандай көрінген. Бірақ, белгілі қаламгер-журналист, Жамбыл облыстық «Aq jol» газетінің директор-Бас редакторы Көсемәлі Сәттібайұлы бұл ұсынысқа қатысты қарсы пікір айтуда. «Батырбектің бұл қай «батырлығы»?» атты Facebook парақшасына жазған жазбасында қаламгер мәслихат хатшысының ұсынысын ұтымсыз деп отыр.
Көсемәлі Сәттібайұлы:
Қайсыбір күні «Руханият» оталығында жиын болды. Оған ақсақалдар, апалар, ақындар, жазушылар, журналистер, бұрынғы партия-совет қызметкерлері мен бүгінгі әкімдіктердің, басқармалардың экс һәм қазіргі басшылары қатысты.
Жиын тақырыбы — Шерхан Мұртаза! Оның өлмес мұрасы.
Сөз сөйлеушілер көп болды. Сондағы бір есте қалған есті ұсыныс — Жамбыл облысы, Жуалы ауданы, Талапты ауылындағы осыдан көп жыл бұрын «Шерхан Мұртаза өзі қалаған уағында келіп тұрады, демалады» деп арнайы салынған екі қабатты үйдің тағдыры туралы болды. Ол үйді бұрнағы жылы жазда барып өз көзіммен көргенмін, шарбағы өте кең және үлкен екен. Шарбақты айнала зау теректер өсіп тұр. Оңтүстігінде заңғар Алатау менмұндалап қол бұлғайды. Қысқасы, керемет көрініс!
Сонымен, сөз алған ділмарлардың біразы осы үйді Лев Толстойдың — Ясная Полянасы, Шыңғыс Айтматовтың — Шекері, Михаил Шолоховтың – Вешенская станицасы сияқты дүние жүзі әдебиетшілері білетін, бағалайтын, қадірлейтін қасиетті мекен сияқты бір мәңгілік мүйіске айналдырайық дегенге тоқайласты.
Бірақ әңгіме бітті, бәтуа жасалды-ау деген тұста бір кездері цемент зауытын басқарған, одан кейін бірнеше ауданның әкімі болған, ал бүгінде зейнет демалысында жүрген, бірақ «каким то образом» Тараз қалалық мәслихатының хатшысы болып әлі де қызмет ететін Батырбек Құлекеев әлгіндей орынды ұсыныстан қараптан қарап отырып «осқырынып» шыға келді. Сөзінің түйіні «Шерхан Мұртазаға арналған үйді мұражай емес, балабақшаға айналдырайық, ал ол мұражай болса ешкім (туристер) келмейді, бекерге шығын шығады, өйткені оны күтіп, ұстау үшін адамдарға жалақы төлену керек» дегенмен аяқталды.
Батырбек қатты қателеседі. Шыңғыстың Шекеріне де күн сайын сан-мыңдаған адам барып жатқан жоқ, Толстойдың Ясная Полянасына да кезек күтіп іркілген топты көрмептік. Шолоховтың Вешенскаясы да солай. Шукшиннің деревнясы да осы күйде. Бірақ сол шағын аймақ, кішкентай ауылдар қаламгер-таланттары арқылы әлемге әйгілі. Ол сонысымен де құнды, сонысымен де бай. Байлық тек қана ақшада, тек қана пайдада емес, байлық рухани иігіліктерде де болады.
Батырбек тағы бір нәрсені ойламады. Балабақшаны қазір қалталы азаматтардың екісінің бірі өзінің бизнесі үшін салып бере алады. Сондықтан оған бола қам жеу артық. Біздіңше, Талаптыдан Шерхан үйі (имениесі) де ашылсын, соны ұлықтап өсетін ұрпақтың балабақшасы да ашылсын.
Кемеңгер тұлғалар аулының даңқын әлемге танытады. Талапты ауылындғы Шерағаңның үйі мемлекет қарауындағы үйге айналса, қабырғалы қаламгердің кіндік кескен мекені Қазақ еліндегіі бір киелі, қастерлі орынға айналары сөзсіз.
АЙТПАҚШЫ…
Жиын бітіп, жұрт тарай бастағанда Батырбекті өкшелей қуып барып, осы ойымды айтып ем, сөзімді жүре тыңдап, мән бермей кетті де қалды. Ал бір жағымпаз мені табалағандай «Бәке, керемет сөйледіңіз» деп, Бәкесіне жарбақтап бара жатты.
Мен үнсіз, өз ойыма өзім тұншығып, ызадан тығылып тұрып қалдым.
Кейбір адамдар кейде көл, кейде шөл. Бір адам туралы бір сыбыс естсе, тіпті, сауысқаннан сақ, лезде бойын аулақ салып, сәлемдеспеуі де мүмкін.
Неге олай?
P.S
Міне, қалемгер осындай ой білдірген. Әрине, біз біреудікі дұрыс, әлде бұрыс деуден аулақпыз. Алайда Көсемәлі Сәттібайұлының сөзінің жаны бар
сияқты. Және онымен бүгінгі зиялы қауым өкілдері де келісетіндей.
Ал Көсемәлі Сәттібайұлының Facebook парақшасы арқылы жариялаған бұл пікіріне қатысты мәслихат хатшысы Батырбек Құлекеев «ләм-мим» деп жақ ашпады. Бүгінгі цифрлық дәуірде Батырбек мырза бұл жазбаны көрмеді дей алмаймыз. Әлеуметтік желіні қолдана алмайды дегеннің өзінде, «отыз тістен шыққан сөз, отыз рулы елге тарайды» емес пе?