Демеуші тартуды Найман әкімнен үйрену керек

Елбасының «100 нақты қадам» Ұлт жоспарынның 98-қадамында ауыл округтерінің өз бюджеті болуы қажеттігі баса айтылды. Яғни, жергілікті өзін-өзі  басқару тетігі арқылы ауыл әкімдерінің өз қазынасына  өзі иелік ету мүмкіндігі қарастырылған болатын. Бұл бастама бүгінде аймақтағы ауылдарда баянды бағдарын тауып отыр. Алайда  өңірде халық саны 2000 адамға жетпейтін елдімекендер де аз емес. Мұндағы жұрттың тыныс-тіршілігі не болмақ?  Әлеуметтің әлеуетін арттыруға дербес бюджеттен қол үзіп қалған  әкімдердің әлі келуде ме? Бұл сауалға жауап таппақ мақсатта  «Ауылыңыздың әкімі қандай?» айдары аясында Шу ауданы,  Балуан Шолақ  ауылдық округіне  арнайы ат басын бұрған едік. Демеуші тартудан ешкімге дес бермей келе жатқан балуаншолақтықтардың бүгінгі жағдайы көз сүйсіндірді.   

    Жалпы округті басқарып отырған жаңашылдыққа жаны құмар әкім  Найман Сұлтанбаев  еңбек жолын 2010 жылы Шу аудандық   аумақтық ветеринариялық бақылау және қадағалау инспекциясында  мал дәрігері болып бастаған. Осы салада екі жыл аянбай еңбек етіп, 2012 жылы өзінің туып-өскен өлкесі Жаңақоғам ауылдық округіне әкім болуға ынта білдіреді. Талапты жастың талпынысын құп көрген жергілікті билік ауыл тізгінін ұстатып, болам деген баланың «бетін қақпай, белін буады». Сонымен Найман Кенжеханұлы «Батамен ел көгерер…» деген дана қазақтың ұлағатын ұстанып,  ең алдымен ауыл ақсақалы Темірбек Қалықовтан бастар іске бата сұрай барады. Соғыс ардагері ауылдан шыққан азаматқа ақ батасы мен ақыл-кеңесін айтады. Кері   қайтарда Найман ардагердің ақ қар, көк мұзда есік алдына  кіріп, шығуы қиындап кеткенін байқайды. Содан ол Темірбек  қарияның үйіне ыстық суға қосылған жуыну бөлмесін жасап беруді ойлайды. Алайда жаңа  қызметке енді кіріскелі  тұрған  жаста  оған қажетті   қаржы қайдан болсын? Десе де, ол кәсіпкерлердің тілін тауып, ардагерге үй ішінен жуынатын арнайы орын әзірлеп береді. Оған   ауыл тумалары, қазіргі таңда  Алматы қаласында тұрып жатқан  Сәбит Оспанов  пен Ануар Омарбеков   сынды азаматтар демеушілік жасап, қолдау көрсетеді.  Осылайша Найман үлкеннің алғысына бөленіп, қарапайым  халықтың қамын ойлаған тірлігін бастайды.

Алдыңғы 1 of 9 Келесі

Екінші кезекте әкім округ орталығы Көктөбе ауылында бұрын-соңды болмаған арка мәселесін оңды шешіп, елді мекенге кіре беріс тұсқа барыс бейнесі бедерленген ескерткіш қояды. Бұл тірлікте де ол қазына қаржысына қарамай, демеушілердің көмегімен жұмыстың жүйесін табады. Бұдан бөлек, ауданға қарасты бірде-бір ауылдық округте жоқ елді мекеннің төлқұжатын кіре беріс тұсқа ілдіріп, тың тірлігімен тағы танылады.

Ал ауылға  саябақ салу   мен газ тарту мәселесін көтергенінде  «Бұл ертегіңе кім сенеді?» деп кері тартқандар көп  болған. Алайда арада көп уақыт өтпей  Көктөбе ауылынан  сәні мен салтанаты келіскен саябақ бұқараға есігін айқара ашып, көпшілік көгілдір отынға да қол жеткізеді. Саябаққа демеушілік көрсеткен ауыл тумасы Үсенбаевтар әулеті болатын.  Осылайша ауылдағы  ағайын  Найман әкім «сөздің емес, істің адамы» екенін анық аңғарады. Ауылдағы мәдениет үйі күрделі жөндеуден өтіп, шағын футбол алаңшалары  мен медициналық орталықтар ашылып, пошта қызметі де  ретке қойылғанда тұрғындар қуанышында  шек болмады.

Алайда болмысынан қарапайым Найман әкім бұл жетістігіне  тоқмейілсімей 1 мамыр – Қазақстан халқының бірлігі күні округтен шыққан  аз қамтылған отбасылардың балаларын, жетім-жесірлердің, мүмкіндігі шектеулі жандардың, ардагерлер мен өзге ұлт өкілдерінің басын қосып, «Тәуелсіз Қазақстан – достық мекені» тақырыбымен  Астана қаласына саяхат  ұйымдастырады. Аталмыш шараға қажетті қаржыны да  өзі іздеп,  кісінің  кілтін таба алатындығын тағы бір мәрте көрсетеді.

Найман Сұлтанбаевтың  қазақы салт-дәстүр, ұлттық өнерімізге деген құрметі де ерек. Ол жылда 9 мамыр – Жеңіс күні қазақ –қырғыз атбегілерінің басын қосып, аламан бәйге, аударыспақ, теңге ілу, қыз қуу, көкпар тартқызуды  әдетке айналдырған. Сондай-ақ осы күні соғыстан қайтпаған сарбаздарды еске алуға арналған шара өткізіп, орталық мешітте ас беріп, әруақтарға құран бағыштау да қазірге  дейін игі жалғасын табуда. Осындай қайырымды істердің жалғасы ретінде Тараз қаласындағы қарттар үйіне де кеш ұйымдастырып, ақсақалдардың басына бөрік, аналардың иықтарына ақ жаулық жабуы  да көпке үлгі болар   ұлағатты іс. Найман Кенжеханұлының өзі: «Бұл тірлікті асып-тасығанымнан емес,  жақындарынан жырақта қалған қариялардың көңілдеріне бір сәт болса да  демеу болу үшін жасаудамын. Себебі біз қартын сыйлаған қазақпыз», — дейді.

Бұдан бөлек, ол   ел тарихында айрықша орын алған  «ЭКСПО- 2017»  көрмесіне Жаңақоғам ауылынан жағдайы төмен өзге ұлт өкілдері мен 80-ге жуық ақсақалды апарып, Астананы  аралатып келеді.  Бұл тірлік те демеушілер есебінен еңсеріледі.

Осылайша Жаңақоғам ауылдық округінің бойына жан үрлеген іскер азаматты  2017 жылы  жергілікті билік үлкен сенім жүгімен Балуан Шолақ ауылдық округіне әкім қылып жібереді. Қиындықтан тайсалмаған Найман қазір аталмыш елді мекенді де адам танымастай өзгертуде. Ең алдымен ол ауыл халқының сұранысы- мешіт мәселесін шешеді. Алматы қаласына арнайы ат арытып барып, Балуан Шолақ ауылынан шыққан азаматтармен бас қосады. Елді мекеннің тыныс-тіршілігін тілге тиек етіп, бұқараның тілек-ниетін жеткізеді. Көптің ішінен көш бастап шыққан  Матышевтер  әулетімен мәмілелесіп, өткен жылы 350 адамға шақталған мешіттің қазығы қағылады. Бүгінде бірнеше қабаттан тұратын  мешітте ерлер мен әйелдерге арналған бөлек бөлме, асхана, жуыну, тіпті тынығу орындарына дейін қамтамасыз етілген. Ал мешіттің ашылуына даңқты балуан Жақсылық Үшкемпіров пен кәсіпқой боксшы Батыр Жүкенбаев және Қазақстан Мұсылмандары діни басқармасының төрағасы-бас муфти Серікбай қажы Ораз, қоғам қайраткері Мұқаметжан Тазабеков пен  ақындар, өнер жұлдыздары сынды танымал тұлғалар шақырылып, 3 жылқы 22 қой сойылып ас беріледі. Одан бөлек, ат шаптырылып,  60 сәйгүлік сынға түскен тай және аламан бәйгенің бас жүлдесіне  автокөлік  тігіледі. Сондай-ақ қазақ күресінен түйе палуан бәсекесі ұйымдастырылады.  Ал қадірлі қонақтар Үшкемпіров пен Жүкенбаевтың және мешіттің құрылысына демеушілік жасаған Нұрхан Матышевтің  иықтарына шапан жабылып, астарына ақбоз ат мінгізіледі. Бұл  шараларға қажетті қаржының барлығын ауыл тұрғындары бір үйдің баласындай жұмыла  көтерген. Ал жаңа соғылған мешіттің маңынан орны белгіленген  спорт кешенінің қазығын Мәскеу Олимпиадасының  чемпионы Жақсылық Үшкемпіров қағады.  Осылайша ауыл халқының ауыз біршілігін бірден тапқан Найман әкім бұдан кейін «Қалқа» шаруа қожалығының  қолдауымен елді мекен маңындағы қорымды толықтай қоршатып алады. Бұл талай жылдан бері айтылып келе жатқан ел тілеуі болатын.

Ал мектеп бітіргендеріне 20 жыл болған түлектер атынан Айтжан  Ашимханов  есімді азаматтың  өзі әкімді іздеп  келіп, елді мекеннің кіре  берісіне арка орнатуға ұсыныс жасайды. Қазір Балуан Шолақты бетке алған жолаушыларды зәулім де, қазақы нақышы келтірілген арка қарсы алып тұр.

Найман Кенжеханұлы игі іске ұйытқы болған демеушілерді ескерусіз қалдырмай, әлеуметтік желіден парақша ашып, жағымды жаңалықтарды жарнамалауды жолға қояды. Міне, осы желі арқылы туған жердегі тындырымды  тіршілікті көрген сырттағы  азаматтар ата қонысқа қайта ат ізін салып, жастардың елді мекен ертеңіне деген үміт оты жана түседі. Және демеушілердің де саны артып,  Әшімхановтар  әулеті заманауи спорт кешенін салып беруге ниет білдіреді. Жобалау-сметалық құжаттары әзірленіп жатқан кешен құрылысы Жастар жылына орайластырылмақ. Бұдан бөлек, ауыл тумасы, Алматы қаласының тұрғыны Нұрдан  Сағындықовтың  демеушілігімен   «Жастар» сауықтыру орталығын да ашу көзделуде. Қазір оған қажетті жобалау-сметалық құжаттар  дайындалуда. Мұнда шаштараз, наубайхана, әлеуметтік дүкендермен қатар, балалар мен жасөспірімдерге арналған түрлі орындар қызмет көрсететін болады.  Тағы бір жанға жылу беретін жаңалық,  ауыл ағайындары округ орталығынан Балуан Шолақ атындағы мұражайдың да құрылысын қолға алмақшы. Бұрын-соңды жанданбаған мұндай жобаға жан үрлеу үшін Найман әкім Ақмола облысындағы  Қызылжар мекеніне арнайы барып, ақын, композитор Балуан Шолақ туралы тың деректер жинап келген. Енді тарихи тұлғаға арналған мұражайдың лентасы биыл қиылады деп күтілуде. Одан бөлек, Жастар жылына орай округ орталығынан «Мәңгілік Ел» жастар саябағы да салынады деп көзделуде. Онда 12 қанатты киіз үй тігіліп, халыққа ұлттық сусындар ұсынылып,  алтыбақан орнатылып, түрлі абаттандыру жұмыстары да жүргізіледі. Бұл  тірліктерге де  Найман демеушілерді тартып отыр. Сонымен қатар ауылдың тыныштығын күзету үшін  учаскелік полиция қызметкеріне кеңсе мен  3 бөлмелі тұрғын үй салу жоспарлануда.

Жалпы Балуан Шолақ ауылдық  округі әлеуметтік сала жағынан барынша қамтылған. Мектеп, балабақша, ауызсу, кітапхана, мәдениет үйі, пошта, жол, жарықтандыру сынды мәселелер толықтай шешімін тапқан. Енді келер жылдары ауылға көгілдір отын кіреді деп күтілуде. Ал «Қалқа» және  «Уәли» сынды шаруа қожалықтары асыл тұқымды мал шаруашылығын қолға алып, аграрлық саланы алшаң бастыруда. Бұдан бөлек, асыраушы саладағы еңбеккерлер мал бордақылау алаңдары мен қоймалардың да құрылысын қолға алып, өз өнімдерін өздері өңдеуге көшкен. Ал диқандар лизингке жаңа техникалар алу жағын қарастырып, тіршіліктің тайқазанын қайнатуда.

Балуан Шолақ ауылы тұрғындарының тағы бір үлгі етер тұсы, олар барымен бөлісіп, тапқанынан тарылмайтын жандар. Оған дәлел, жергілікті жұртшылық алты баланы тәрбиелеп отырған жас отбасыға асарлатып  үй салып беріп жатыр. Құрылысқа қажетті жерді Найман әкім заңдастырса, кәсіпкерлер көп болып қаржылай жағынан көмек көрсетуде. Бұл сөз жоқ, көпке үлгі екені даусыз.

Әрине, әрбір басшының жұмыс істеу тәсілі әрқалай. Алайда осынау кең жүректі, әрі әлеуетті демеушілері бар Балуан Шолақ ауылдық округін бұған дейін бірде-бір әкім құлпырта алмағаны  таңқалдырады. Демек, бұл Найман Кенжеханұлыдай азаматтың көппен тіл таба алатын   іскерлігінің көрінісі.

Айтпақшы, биыл Найман әкім ауылдан ақсақалдардың алқа биін құрып, елді мекен ішіндегі жанжалдарды сыртқа шығармай, бітімгершілікпен шешуде. Сондай-ақ қоғамдық қор ұйымдастырып, ауыл ішіндегі кемшіліктерді бүтіндеуде. «Округтегі тұрғындардың саны 2000 адамға жетпейтіндіктен, бізге төртінші бюджет қаралмаған. Сондықтан қазына қаржысына  алақан жаймай, бұқараның қолдауымен өз мәселелерімізді өзіміз шешудеміз», — дейді әкім.

Тағы бір таңқаларлығы, Найман Кенжеханұлы бұрын басқарып кеткен Жаңақоғам ауылдық округінің жағдайын да  назардан тыс қалдырмауда. Биыл ол Көктөбе ауылы маңынан атпен тегін емдейтін иппотерапия орталығын ашуды көздеуде. Және қолында бар биелерінен келушілерге ақысыз қымыз  таратпақ. Осылайша ол  Елбасының «Туған жерге туың тік!» бастамасына  өзіндік үнін қосуда.

Әрине, Найман  әкімнің ауылдарда атқарып жатқан жұмыстары Мемлекет басшысының Жолдаулары мен бағдарламалық мақалаларында жүктелген тапсырмаларының мүлтіксіз орындалып жатқанының белгісі. Ал округ әкімінің өзі дербес бюджеті  болмаса да, осы қызметте бір күн отырса  да, ел үшін елеулі іс істеп кетуді ойлайтындығын айтады. Бұл сөз жоқ, бүгінгі әкімдерге ең қажет қасиет. Сондықтан Наймандай әкімнен өзгелер де үлгі алса екен дейміз!