Аймақтағы криминогендік жағдайды тұтастай алғанда, соңғы 3 жылда қылмыстың төмендеуі сипатталады. Алайда, меншікке қарсы қылмыстар, оныңішінде алаяқтықтың 84,8% — ға өсуі алаңдаушылық туғызады.
Ағымдағы жылы әрбір 5 – ші тіркелген қылмыс — алаяқтық. Өсім барлық аудандар мен Тараз қаласында байқалады. Ең үлкен өсім Т.Рысқұлов ауданында (11-ден 36-ға дейін), Шу (9-дан 33-ке дейін), Сарысу (9-дан 28-ге дейін), Жамбыл ауданында (2-ден 10-ға дейін) және Мойынқұмда (3-тен 9-ға дейін).
Бірнеше рет алаяқтық жасағаны және оларды ауыр қылмыс санатына ауыстырғаны үшін жауапкершілікті күшейтетін заңнамалық өзгерістерге қарамастан, бұл факт қылмыскерлерді тоқтатпады.
Алдау және сенімге қиянат жасау нәтижесінде заңгерлік білімі мен құқықтық сауаттылығы жоқ қарапайым азаматтар өз ақшалары мен мүліктерінен айырылуда.
Қылмыскерлер әртүрлі күрделі әдістер мен айлаларды қолданады, олар үшін
клиентті сендіру және олардың қызметтерін жүктеу маңызды, мұнда психологиялық
әсер ету элементтері қолданылады.
2020 жылы «Гарант 24 Ломбард» ЖШС және «Выгодный займ» ЖШС
басшылығы әзірлеген қылмыстық схема Облыстың сенімді тұрғындарын алдаудың
жарқын мысалы болып табылады.
Оның мәні мынада: азаматтар заманауи офистік жиһаздармен және
техникамен жабдықталған кеңсеге келіп, ондағы қызметкерлердің заңды
құжаттарды көрсетіп, салынған соманың 20% — дан 40% — на дейін сыйақы беруге
уәде берулеріне сенген.
Нәтижесінде бірлескен қызмет туралы келісім жасалды және клиенттің өзі
кассаға ақша салды.
Мүлікпен заттар басқаша болды. Алдымен оны бағалау жүргізілді, ол әдетте
нарықтық бағадан жоғары болды, мүлік (пәтердің автомашиналары және т.б.) ЖШС
қызметкерлеріне қайта ресімделді және үшінші тұлғаларға төмендетілген бағамен
жедел сатылды, көбінесе айырмашылық бірнеше миллион теңгені құрады.
Бастапқыда сыйақылар шынымен де осы схемаға сәйкес көбірек адамдарды
тартуға мүмкіндік беру үшін төленді. «Сарафан радиосы» принципі іске қосылып,
жамбылдықтар осындай жылдам табыс табу мүмкіндігі туралы естіп, «Гарант 24
Ломбард» ЖШС-не және «Выгодный займ»ЖШС-не барды.
Облыста осы алаяқтардың қолынан қысқа уақыт ішінде (3-4 ай) 800 — ден астам
адам зардап шекті, оларға 2 млрд.теңге мөлшерінде залал келтірілді.
Қылмыскерлер ұсталып, іс Ақтөбе қаласының №2 сотында қаралуда.
Айта кету керек, біздің азаматтар кейде оңай табыс табу үшін, ақшадан,
автокөліктен және басқада мүліктерінен айырылды, бірақ бұл ешкімді тоқтатпады.
Сонымен қатар, бұл азаматтар өздерінің төлей алмастарына қарамастан, ерікті түрде
өздеріне несиелер рәсімдеген.
Мысалы, 2020 жылы қылмыскерлер тобы басқа схеманы қолданды, онда олар
сыйақы үшін азаматтарды тұрмыстық техниканы сатып алу үшін несие алуға
көндірді, ал несиені өздері төлейміз деп уәде берген.
Бастапқыда алаяқтар шын мәнінде төлем жасап азаматтарға кредит сомасына
байланысты өздеріне рәсімделген тұрмыстық техниканы көрмей-ақ 200 мың теңге
сыйақы беріп, содан кейін несие төлемін тоқтатқан, осы тәсілмен сенімді
азаматтарға миллиондаған кредиттер ілінген.
Қазір қылмыскерлер ұсталды, іс Тараз қаласының №2 сотында қаралуда.
Құрметтіжерлестер, алаяқтардың құрбаны болмас үшін, тышқанға деген тегін
ірімшік тек тышқан ауында болатындығын ұмытпаңыз. Сергек болуға шақырамыз,
оңай ақша уәде ететіндерге сенбеңіздер. Келіп түскен ұсыныстарды мұқият тексеріп,
зерттеңіз.
Алаяқтықтың көптеген схемалары мен әдістері бар, келесі жарияланымда біз
ғаламтор желісін қолдана отырып жасалған алаяқтықтың ең көп таралған түрі
туралы егжей-тегжейлі сөйлесетін боламыз.
Жамбыл облысы прокуратурасының
Бірінші басқарма прокуроры
С.Налыгачев
