Бүгін Бас прокуратурада бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері үшін Құқықтық статистика және арнайы есепке алу Комитетінің (бұдан әрі — Комитет) цифрлық жобаларының таныстырылымы өтті.
Бас Прокурордың орынбасары Марат Ахметжанов іс-шараны аша отырып, «Цифрлық Қазақстан» Мемлекеттік бағдарламасы аясында мемлекеттік органдармен бірлесіп қылмыстық және әкімшілік процестерді автоматтандыру, тексерулер тағайындау, өтініштермен жұмыс бойынша жобалар іске асырылғанын атап өтті.
Олар мемлекеттік органдардың қызметін оңтайландыруға, азаматтардың құқықтарын қорғауды күшейтуге, құқықтық статистиканың ашықтығы мен анықтығын қамтамасыз етуге, сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін барынша азайтуға, сондай-ақ бюджет қаражатын үнемдеуге бағытталған.
Журналистерге «Әкімшілік іс жүргізулердің бірыңғай тізілімі» «Тексеру субъектілері мен объектілерінің бірыңғай тізілімі», «Электрондық өтініштер» цифрлық жобаларының мүмкіндіктері және «Qamqor» ақпараттық сервисі көрсетілді.
Атап айтқанда, шақырылғандар Мемлекет басшысының 2020 жылғы 1 қыркүйектегі «Жаңа жағдайдағы Қазақстан: іс-қимыл кезеңі» Жолдауында берілген тапсырмаларын орындау аясында іске асырылатын «Сотқа дейінгі тергеудің бірыңғай тізілімі» (СДТБТ) жүйесінде сотқа дейінгі тергеу органдарының негізгі шешімдерін прокурорлармен келісу тәртібімен танысты.
Бұл жұмыстың мәні тергеуші, адамды күдікті деп тану, әрекетті саралау, қайта саралау, істі тоқтату, тоқтату туралы өзінің шешімін, сондай-ақ адамды айыптау хаттамасын және бұйрықтық іс жүргізуін қолдану туралы қаулыны СДТБТ-де электрондық түрде қалыптастыруға болатындығында болып отыр.
Прокурор онлайн режимінде белгіленген мерзімдерде олардың заңдылығын тексереді, бұзушылықтар анықталған жағдайда шаралар қабылдайды.
Прокурордың келісуінсіз және бекітуінсіз жоғарыда көрсетілген процестік шешімдердің заңдық күші болмайды.
Бұдан басқа, қылмыстық процеске қатысушылардың қабылданған процестік шешімдерді қашықтықтан қадағалауға, келіспеген жағдайларда оларға уақтылы шағымдануға мүмкіндігі бар.
Мұндай модель процестік құжаттарды дайындау уақытын және тергеу мерзімдерін қысқартады, қылмыстық қудалау шеңберіне заңсыз тартылған адамдардың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды қамтамасыз етеді.
Осы жаңалықтарды іске асыру қылмыстық процестің үш буынды моделіне көшудің бірінші кезеңі болып табылады.
Тағы бір жоба – «Әкімшілік іс жүршізулердің бірыңғай тізілімі» (ӘІБТ) әкімшілік істерді электрондық форматта жүргізуге мүмкіндік беред.
Жүйеге 60-тан астам мемлекеттік орган қосылған.
Электрондық әкімшілік хаттамалар планшеттерде 5-10 минут ішінде айыппұл туралы адамға SMS-хабарлама жіберу арқылы рәсімделеді.
Олар бойынша оларды төлеу рәсімдері жеңілдетілді. Енді мұны төлем картасының, «Қазпочта» АҚ-ның көмегімен немесе екінші деңгейдегі банктер мен олардың төлем терминалдары арқылы жасауға болады.
Бүгінде полицейлердің жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін айыппұл төлеу және хаттамаларды рәсімдеу процесі 100% автоматтандырылғаны атап өтілді.
Нәтижесінде, 2020 жылы 6 млн. астам әкімшілік хаттамалар мен нұсқамалар электрондық форматта ресімделеді.
Қадағалау жеделдігі және бизнесті заңсыз тексерулерден қорғау үшін мемлекеттік бақылау мен қадағалаудың ашықтығын қамтамасыз ететін «Тексерулер субъектілері мен объектілерінің бірыңғай тізілімі» жүйесі (ТСОБТ) құрылды.
Бағдарлама бизнесті бақылаушылар тарапынан негізсіз қысымнан қорғаудың негізгі құрауыштарының бірі болып табылады.
2020 жылы осы жүйенің көмегімен прокурорлар мемлекеттік органдар заңсыз тағайындаған 403 тексерудің жолын кесті.
ТСОБТ аясында «Qamqor» мобильді қосымшасы іске қосылды. Енді кәсіпкерлер алдағы тексерулер туралы хабарламалар ала алады, тексеруші өз өкілеттігінен тыс шыққан жағдайда прокуратураға шағым бере алады.
Бүгінгі таңда қосымшаны 110 мыңға жуық кәсіпкер пайдаланады.
Сондай-ақ, таныстырылым барысында халыққа құқықтық ақпараттың қолжетімділігін қамтамасыз ететін «Qamqor» ақпараттық сервисінің жұмысы көрсетілді.
Осы сервис арқылы азаматтар полицияға арыз беріп, оның қаралуын қадағалай алады, ЖКО-ға қатысуға көлікті тексере алады, қылмыстық істің қозғалысы, айыппұлдар туралы ақпарат, сондай-ақ алимент бойынша борышкерлер және адамдарды іздеу туралы мәліметтер ала алады.
Осы сервис аясында азаматтарға ыңғайлы болу үшін «қылмыстық құқық бұзушылықтар картасы» және «өтініштер картасы» модульдері әзірленді.
Олардың көмегімен интерактивті режимде белгілі бір аймақтағы қылмыстың жай-күйін, сондай-ақ өтініштердің статистикасын байқауға және аумақтар мен сұрақтар сипаты бойынша талдау жүргізуге болады.
Бұл проблемалық өңірлерді уақтылы анықтауға және мемлекеттік органдар жұмысының тиімділігін бақылауға мүмкіндік береді.
Қадағалау ведомствосы басшысының орынбасары атап өткендей, жаңа енгізілімдер мен процестерді цифрландыру барлық құқық қорғау блогы жұмысының тиімділігіне оң әсер етті, мемлекеттік билік органдарының ашықтығын және азаматтардың әлеуметтік маңызды қызметтерге қол жеткізуін қамтамасыз етті.
