Ғалымдар ұзақ мерзімді зерттеулер мен клиникалық сынақтар жүргізу арқылы моншаның денсаулыққа нақты әсерін дәлелдегісі келеді.
Тұрақты түрде моншаға баратын адамдар денсаулығы жақсырақ, энергиясы көп екенін және өзін бақыттырақ сезінеді. Сондай-ақ, оларда жоғары қан қысымы сирек кездеседі және физикалық ауырсыну деңгейі төмен болады. Бұл қорытынды International Journal of Circumpolar Health журналында жарияланған жаңа зерттеу нәтижесінде анықталды.
Бұған дейін монша мен денсаулық арасындағы байланыс негізінен Финляндия халқы арасында зерттелген болатын. Алайда, Солтүстік Швецияда да монша мәдениеті терең тамыр жайғанымен, оның денсаулыққа әсері туралы аз мәлімет болған. Осы зерттеуді жүргізген ғалымдар моншаның физикалық және психикалық денсаулыққа тигізетін ықпалының Финляндиядан тыс жерлерде де орын алатынын анықтауды мақсат етті.
2022 жылы Солтүстік Швециядағы MONICA зерттеуінің аясында 25 пен 74 жас аралығындағы 1 180 ересек адам сауалнамаға шақырылды, оның 971-і (82%) моншаға қатысты сұрақтарға жауап берді. Моншаға айына кемінде бір рет түсетін адамдар “монша әуесқойлары” ретінде белгіленді, олар қатысушылардың 66%-ын құрады.
Зерттеу нәтижелері тұрақты түрде моншаға түсетін адамдар мен оны пайдаланбайтындар арасында айтарлықтай айырмашылық бар екенін көрсетті. Монша әуесқойлары, әдетте, жасырақ, физикалық белсенді, темекі шекпейтін, бірақ алкогольді жиірек тұтынатын (аптасына 2-3 рет) болып шықты. Соған қарамастан, олар жалпы денсаулық жағдайының жақсы екенін хабарлады.
Моншаға баратын адамдардың арасында:
- Жоғары қан қысымы диагнозы қойылғандар саны аз болды.
- Физикалық ауырсыну деңгейі төмен болды.
- Мазасыздық пен депрессия белгілері сирек кездесті.
- Энергиясы жоғары, ұйқы сапасы жақсы және бақытты сезіну деңгейі жоғары болды.
Айта кетерлігі, моншаны айына 1-4 рет пайдаланатындар ең жақсы нәтижелер көрсетті. Моншаға жиірек түсетін адамдардың психикалық денсаулығында қосымша жақсару байқалмады, тіпті 4 реттен көп пайдаланатындар арасында бақыт деңгейі төмен болып шықты.
Қатысушылардың көбісі моншада 15-20 минут болған, температурасы 60-80°C аралығында болған. Көпшілігі электр моншаларын қолданған және жеке емес, басқалармен бірге моншаға түскен. Суық суға түсу немесе қысқы шомылу сияқты әдістерді аз қолданған.
Зерттеу нәтижелері монша пайдаланушылардың денсаулық жағдайы қаржылық жағдайға немесе өмір сүру ортасына тәуелді емес екенін көрсетті. Дегенмен, зерттеушілер бұл зерттеудің кейбір шектеулері бар екенін атап өтті. Зерттеу бір уақыттағы деректерге негізделген, сондықтан монша денсаулықты жақсарта ма, әлде денсаулығы жақсы адамдар моншаға жиі бара ма – оны нақты айту қиын. Сондай-ақ, зерттеуге жас адамдар мен ерлер көбірек қатысқан, бұл нәтижелерге әсер етуі мүмкін.
Лулео технологиялық университетінің профессоры, зерттеу авторы Оса Энгстрём: «Біз моншаға байланысты денсаулық әсерлерін тереңірек зерттеу үшін жаңа сауалнама әзірледік және қазірдің өзінде 400-ге жуық жауап алдық. Сонымен қатар, біз монша мен суық суға түсу тәжірибесі туралы адамдармен сұхбат жүргізіп жатырмыз.»
Ғалымдар ұзақ мерзімді зерттеулер мен клиникалық сынақтар жүргізу арқылы моншаның денсаулыққа нақты әсерін дәлелдегісі келеді.
turkystan.kz
