Астана қаласындағы «Нұр әлем» кешенінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың қатысуымен «Тәуелсіздік ұрпақтары» атты Жастар жылының салтанатты ашылу рәсімі өтті. Аталмыш шараға Үкімет мүшелері,
ҚР Парламенті палаталарының депутаттары, жергілікті атқарушы орган басшылары, ҚР Президенті жанындағы Жастар саясаты кеңесінің мүшелері, «100 жаңа есім» жобасының жеңімпаздары, «Болашақ» бағдарламасының түлектері және жас ғалымдар қатысты. Сонымен қатар бұл жиынды онлайн көрсетілім арқылы еліміздің әр аймағындағы 115 жоғары оқу орны мен 470 колледждің студенттері тамашалау мүмкіндігіне ие болды. Жамбылдық белсенді жастар аталған шараны облыс әкімдігінде, Ы.Дүкенұлы атындағы Тараз қалалық мәдениет үйі мен барлық аудандардағы мәдениет үйлерінде, М.Х. Дулати атындағы Тараз мемлекеттік университеті, Тараз мемлекеттік педагогикалық университеті, Тараз инновациялық-гуманитарлық университеті сынды оқу орындарының ғимараттарында тамашалады.
Жиын басталмастан бұрын «Жас қазақстандықтардың жобалары» көрмесінде Мемлекет басшысының назарына дарынды жастардың «NNaimi.kz», «Shoqan suits», «Qazaq eli», «Beyond», «Kusto Group» сынды табысты жобалары ұсынылды.
Ал негізгі жиынның алғашқы бөлігінде сан түрлі салада мол табысқа қол жеткізген қазақстандық жастар Елбасы алдында өздерінің жетістікке қол жеткізудегі сырымен бөлісіп, ұтымды ұсыныстарын ортаға салды. Мәселен, жас кәсіпкер Расул Абдуллаев Қазақстанның имиджін көтеруге бағытталған жобаларды қолға алуға ниетті. Бұл жобаны іске асыруда ол өзінің бизнес-идеяларына иек артпақ. Қазірдің өзінде Расул Абдуллаев жетекшілік жасайтын «You Frame Burger» мейрамханалар желісі «Burger King» және «McDonalds» сынды әлемдік брендтерге бәсекелес атанып үлгерген. Жас кәсіпкер алдағы 5 жылда дәл осындай 100-ден астам мейрамхана ашуды жоспарлап отыр.
Сондай-ақ Р.Абдуллаев Қазақстан атын әлемдік аренаға танытуда «Қазақстан Республикасының Маркетинг министрлігі» атты жобасын таныстырды. Еліміздің атын әлемдік ақпарат кеңістігінде рембрендингілеуді көздейтін жоба ведомстволардың PR-қызметтерін жақсартуға, «Рухани жаңғыру» идеологиясының танымалдылығын арттыруға мүмкіндік береді.
Өз кезегінде «Bilim Media Group» директоры, Ұлттық аударма бюросының атқарушы директоры Рауан Кенжеханұлы Астана ашық университет платформасының тиімділігін сөз етті.
– Бүгінде әлемде ашық университеттер жобалары қарқынды дамып келеді. Әлем бойынша онлайн курстар тыңдаушыларының саны 100 миллион адамға жеткен. Әсіресе америкалық университеттердің курстары базасында құрылған Coursera (Курсэра), EdX (Эдекс) ашық университеттері танымал. Қашықтықтан білім беретін табысты жобалардың бірі деп Ұлыбританияның ашық университетін де атауға болады. Дәл осы Ұлыбританияның ашық университеті біздің жобаның серіктесі болуға келісім берді, – деді Р.Кенжеханұлы.
Сондай-ақ Ұлттық аударма бюросының атқарушы директоры «100 жаңа оқулық» жобасын жүзеге асырудың барысымен де таныстырды. Р.Кенжеханұлының айтуынша, өткен жылы аталған жоба бойынша аударылған 18 оқулық шыққан. Оның әрқайсысы
10 мың данамен еліміздегі 115 жоғары оқу орнына таратылыпты. Қазіргі таңда бюро дүниежүзінің ең беделді ғалымдарының әлемге миллиондаған данамен таралған 30 оқулығын қазақ тіліне аударумен айналысуда.
Жастар жылының салтанатты ашылу рәсіміне арналған жиында бүркітші қыз Айшолпан Нұрғайымқызы да сөз сөйлеп, Астана қаласынан бүркітшілер мектептерін ашу туралы ұсыныс жасады. Сөзінің соңында Алтайдың арғы жағынан аз қазақтың аманатын арқалап келген бүркітші қыз Мемлекет басшысын Баян-Өлгей аймағына қонақ болуға шақырды.
Жиында қазақстандық жұмысшы жастардың атынан сөз алған Ақсу ферроқорытпа зауытының металл қорытушысы Александр Шутов жас өрендерге үндеу тастап, мамандық меңгеруде өндіріс саласына таңдау жасауға кеңес берді.
Келесі сәтте Елбасы алдында сөз саптаған Қазақстан Жазушылар одағының Семей қалалық филиалының төрағасы Мерей Қарт Мемлекет басшысынан жас қаламгерлерге арналған Әдебиет академиясын құруға қолдау білдіру туралы өтінішімен қайырылды.
Жастар жылының ашылу рәсіміне орай ұйымдастырылған шара қатысушыларының бірі, небәрі 13 жасында Қазақ-Британ техникалық университетінің студенті атанған вундеркинд Абзал Мырзаш ақпараттық технология саласымен бірге нанотехнологияны меңгеруге ниетті. Қазақстан ғылымын әлемдік аренада мойындатуды мақсат еткен білімдар жас жиында «Абзал алфавит» және мәтінде кириллицадан латын қарпіне аударатын конвертер бағдарлама жобаларының тиімділігі турасында сөз қозғады. Абзал жасаған алфавит көмегімен әлемнің кез келген жерінен компьютердің стандартты ағылшын пернетақтасын пайдаланып, латын қарпіне негізделген қазақ тілінде жазуға болады. Ал ол дайындаған конвертер бағдарлама кириллицадан латын графикасындағы қазақ қарпіне 1 минутта 1 200-ден астам кітап аударуға қабілетті.
Сондай-ақ жиында ауыл шаруашылығы, робототехника, ақпараттық қауіпсіздік, электроэнергетика, жастар қозғалысы саласында мол табысқа қол жеткізген жастар Елбасы алдында сөз сөйлеп, ойларын ортаға салды.
ЖҰМЫСШЫ ЖАСТАРҒА 1000 ПӘТЕР
Келесі сәтте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев сөз алып, барша қазақстандық жастарды Жастар жылының басталуымен құттықтап, есепті кезеңде жүзеге асырылатын жобалардың жай-жапсарын егжей-тегжейлі баяндады. Қазақстан Республикасы тәуелсіздікке қол жеткізген 27 жыл ішіндегі ауқымды реформалар мен сындарлы саяси шешімдердің басты нәтижесін қазақстандықтардың жаңа буынының қалыптасуынан көргеніне баса назар аударған Елбасы бүгінгі қоғамдағы жастар мәселесін, оларды шешу жолдарын тілге тиек етті.
– Біріншіден, ірі қалалардағы жас отбасылар үшін баспана мәселесінің өзектілігін ескере отырып, Үкімет ең әуелі Астана, Алматы, Шымкент қалаларындағы жұмыс жасайтын жастар үшін жылына 1 000 пәтермен қамту қажет. Бұл пәтерлер жалдамалы негізде беріледі. Мәселені шешуге қазіргі таңда жүзеге асырылып жатқан «7-20-25» мемлекеттік бағдарламасы да бағытталады, – деді Мемлекет басшысы.
ЖАҢА БАҒДАРЛАМАЛАР ҚАБЫЛДАНАДЫ
Жастар саясатындағы өзекті мәселе саналатын жастарды жұмыспен қамту жайына айрықша тоқталған Нұрсұлтан Назарбаев түйткілдің түйінін тарқатуда бірқатар ұсыныстарын білдірді.
– Өткен жылы Қазақстанда орта мектепті 125 мың жас бітірді. Қысқа мерзімді келешекте еңбек нарығына шығатын жастардың саны арта түсетін болады. Бізде туу мен халық өсімі оң динамикаға ие. Бүгінде елімізде шамамен 300 мың адам немесе барлық жастардың 9 пайызы білім беруге де, еңбек нарығына да тартылмаған. Демек, осынау жастардың санын жылына 1 пайызға қысқарту үшін тиімді шаралар қабылдау қажет, – деді Нұрсұлтан Назарбаев.
Бұл орайда Үкіметке 100/200 қағидасы бойынша «Жас маман» бағдарламасын әзірлеу тапсырылды. Аталған жоба үш жылда еліміздің барлық өңірінде 200 мыңға тарта жас азаматты қамтуы тиіс. Оның аясында сұранысқа ие индустриалдық-сервистік 100 кәсіп бойынша жетілдірілген 200 оқу орны базасында мамандар даярланбақ.
Жастар кәсіпкерлігін дамыту мен мемлекет тарапынан қолдау білдіру де жұмыссыздықты азайтудың негізгі бағытына айналады. Бұл жұмыстарды ұйымдастыруда Елбасының бастамасымен арнайы мемлекеттік бағдарлама қабылданып, жастардың стартаптарын қолдау қоры құрылатын болады. Өз кезегінде Мемлекет басшысы Үкіметке «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында жас кәсіпкерлер үшін грант бойынша бөлінетін қаражат көлемін екі есеге арттыруды тапсырды. Сондай-ақ Ұлт көшбасшысы «Жас кәсіпкер» бағдарламасын жүзеге асыру үшін үш жылдың ішінде 32 миллиард теңге бөлуді жүктеді.
Ал жастардың стартаптарын қолдау қорын құруға Үкімет ірі бизнес компаниялары және олигархтармен бірлесіп жұмыс жасайтын болады.
«АУЫЛ – ЕЛ БЕСІГІ»
Сонымен бірге Президент республика жастарының 43 пайызын құрайтын ауыл жастарының және қалаға қоныс аударушылардың мәселесін де назардан тыс қалдырмау қажеттілігіне назар аударды.
– Өткен жылдың он бір айының ішінде елімізде ауылдан қалаға көшкен жастардың саны 220 мыңнан асты. Сондықтан Үкімет пен әкімдіктер жастардың білім алуына, жұмысқа орналасуына, демалыс және басқа да мәселелерін жүйелі шешуге күш салуы қажет. «Ауыл – ел бесігі» жобасы аясында инфрақұрылымды дамытып, жергілікті жерлердің кадрлық әлеуетін күшейте түсуіміз керек. Бізде «Дипломмен ауылға» деген бағдарлама бар. Осының тізімін кеңейтуді ұсынамын. Ауылға көшіп барғаны үшін жастардың жәрдемақысы бұрын 70 айлық есептік көрсеткіш болса, соны 100 айлық есептік көрсеткішке дейін көтеру керек, – деді Мемлекет басшысы
Жастар жұмыссыздығы мәселесіне тереңнен тоқталған Елбасы еріктілер қозғалысының жұмысын дамытуға да айрықша басымдық беріп, Үкіметке жоғары оқу орнында оқитын ерікті студенттердің шәкіртақысын 30 пайызға арттыру бағытында жұмыс жүргізуді міндеттеді.
ГРАНТТАР 3 МИЛЛИАРД ТЕҢГЕГЕ АРТАДЫ
Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев жастармен басқосуында экономиканы ілгерілету, қоғамды дамытудағы ғылымның роліне айрықша тоқталып, Үкіметке жас ғалымдардың фундаменталды және қолданбалы зерттеуіне бөлінетін гранттық қаржыландыруды жыл сайын 3 миллиард теңгеге арттыруды тапсырды.
Сонымен бірге Елбасы жастар туризмін дамыту, «Жас сарбаз» қозғалысы негізінде әскери-патриоттық тәрбиені қолға алу, Түркістан қаласының құрылысына жастарды тарту жайын да сөз етіп, Үкімет пен атқарушы органдарға осы жұмыстарды ұйымдастыруды уақыт оздырмай қолға алуға шақырды.
Ш.Атыхан
